اخترشناسان ابرنواختر خاصی را شناسایی کردند.
مجله علمی ایلیاد - دو گروه از اخترشناسان با بررسی داده‌های آرشیو هابل، موفق به یافتن «ستاره‌ی پروژنیتور» برای ابرنواختر نوع «Ic» شده‌اند. تصور بر این است که پس از اینکه ستاره‌ای غول‌پیکر لایه‌های بیرونی هیدروژن و هلیوم‌اش را از دست داد، ابرنواختر Ic منفجر می‌شود. این ستاره‌ها از جمله بزرگترین ستاره‌هایی هستند که تاکنون شناخته شده‌اند؛ دست‌کم ۳۰ برابر بزرگ‌تر از خورشید ما هستند. این ستاره‌ها حتی پس از اینکه مقداری از موادشان را در مراحل بعدی حیات‌شان از دست می‌دهند، همچنان خیلی بزرگ و درخشان باقی می‌مانند.
پس این مساله اسرارآمیز بود که چرا اخترشناسان نتوانسته بودند یکی از این ستاره‌ها را در عکس‌های مربوط به قبل از انفجار، مورد شناسایی قرار دهند. سرانجام در سال ۲۰۱۷، شانس با آن‌ها یار شد؛ یکی از ستاره‌های نزدیک در قالب ابرنواختر نوع Ic منفجر گردید.
دو گروه از اخترشناسان به بررسی آرشیو عکس‌های هابل پرداختند تا ستاره‌ی پیشگام را در عکس‌های پیش از انفجار شناسایی کنند؛ عکس‌هایی که در سال ۲۰۰۷ گرفته شده بودند. ابرنواختر مذکور که در قالب SN2017ein طبقه‌بندی شده است، در نزدیکی مرکز کهکشان مارپیچ NGC3938 مشاهده شد؛ این کهکشان مارپیچ در فاصله ۶۵ میلیون سال نوری نسبت به زمین واقع شده است. این کشف می‌تواند بینش دانشمندان را درباره‌ی تکامل ستاره‌ها؛ از جمله چگونگی توزیع ستاره‌ها، گسترش دهد.
دکتر «شویلر وان‌دایک» اخترشناس و رهبر یکی از گروه‌ها و نخستین نویسنده‌ی مقاله‌ای که در مجله‌ی Astrophysical منتشر شد، اظهار داشت: «پیدا کردن ستاره‌ی پروژنیتور ابرنواختر نوع Ic دستاورد بزرگی به شمار می‌آید. حالا برای نخستین بار، به‌طور آشکارا یک جرم نامزد کشف کرده‌ایم.»
گروه دوم به رهبری دکتر «چارلز کیلپاتریک» از دانشگاه کالیفرنیا در سانتاکروز، موفق به مشاهده‌ی SN2017ein در ماه ژوئن ۲۰۱۷ در عکس‌های فروسرخ شد. این عکس‌ها با دستگاه طیف‌نگار عکس برداری فروسرخ «OSIRIS» نصب شده بر روی تلسکوپ ۱۰ متری کِک، تهیه شدند. این تلسکوپ در رصدخانه‌ی کِک در هاوایی واقع شده است.
اخترشناسان همان عکس‌های آرشیوی هابل را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. تحلیل رنگ‌های جرم نشان می‌دهد که آن آبی و خیلی داغ است. دکتر کیلپاتریک، خاطر نشان کرد: «این ابرنواختر در بخش شلوغی از کهکشان میزبان خود به وقوع پیوست. ما وقتی به یکی از عکس‌های قبل از انفجار هابل نگاه کردیم، متوجه شدیم که ستاره‌ها به صورت تنگاتنگی کنار همدیگر قرار گرفته‌اند. ما خوش شانس بودیم که این ابرنواختر نزدیک و خیلی درخشان بود؛ یعنی تقریباً ۵ تا ۱۰ برابر، درخشان‌تر از سایر ابرنواخترهای نوع Ic است.»
از آن‌جا که جرم مورد نظر آبی و بسیار داغ بود، هر دو گروه دو احتمال برای هویت منبع پیشنهاد دادند. ستاره‌ی پروژنیتور می‌تواند ۴۵ تا ۵۵ برابر بزرگ‌تر از خورشید ما باشد. بر اساس یکی دیگر از ایده‌ها، شاید منظومه‌ی ستاره‌ی دوگانه‌ای بوده که در آن، یکی از ستاره‌ها ۶۰ تا ۸۰ برابر جرم خورشید و دیگری ۴۸ برابر جرم خورشید بوده است. در سناریوی دوم، ستاره‌ها به‌صورت نزدیک گردش کرده و با یکدیگر برهم‌کنش می‌کنند. ستاره‌ی بزرگ‌تر به واسطه‌ی همدم نزدیکش، لایه‌های هیدروژن و هلیوم خود را از دست می‌دهد و سرانجام در قالب ابرنواختری نابود می‌شود. دکتر وان دایک در پایان، بیان کرد: «این یافته چیزی نیست که ما در مدل‌های فعلی انتظارش را داشتیم.»
نوشته: SciNews
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد