افشای راز تکامل کهکشان‌ها
مجله علمی ایلیاد - تکامل کهکشان‌ها می‌تواند با هرج و مرج و بی‌نظمی بالایی همراه باشد، اما به نظر می‌رسد که گازهای سرد حاصل از ناحیه‌ی پیرامون سیاهچاله‌ی غول‌پیکر، شاید بتواند طوفان را آرام کند. گروهی بین‌المللی از دانشمندان به اولین شواهد آشکار از این فرایند دست پیدا کرده‌اند.
اخترشناسان موفق به کشف جت‌های عظیمی از گاز مولکولی در درخشان‌ترین کهکشانِ خوشه‌ی کهکشانی Abell2597 شدند. این کهکشان در فاصله‌ی یک میلیارد سال نوری نسبت به زمین واقع شده است. چرخه‌ی کهکشانی کاملی از برون‌ریزی‌ها و درون‌ریزی‌های قوی در پیدایش این جت‌ها نقش داشته است. یافته‌های دانشمندان نشان می‌دهد که سیاهچاله‌ی غول‌پیکری در مرکز این کهکشان قرار دارد. این سیاهچاله به واسطه‌ی فواره‌ای بزرگ، گاز مولکولی سرد را به فضای میان‌کهکشانی پرتاب می‌کند. این گاز که یارای گریز از چنگال گرانشی کهکشان را ندارد، مجدداً مثل یک سیلِ میان‌کهکشانی بر روی سیاهچاله می‌ریزد. تا به امروز این گونه برون‌ریزی و درون‌ریزی هماهنگ از چنین جت عظیمی مشاهده نشده بود.
«گرنت ترمبلی» از مرکز اخترفیزیک هاروارد اسمیتسونیان که سرپرستی این تحقیق را بر عهده داشت، بیان کرد: «این احتمالاً اولین منظومه‌ای است که در آن نشانه‌هایی واضح از هر دو پدیده‌ی برون‌ریزی و درون‌ریزی گاز مولکولی سرد برای یک سیاهچاله می‌بینیم. سیاهچاله‌ی غول‌پیکر این کهکشان بزرگ، رفتاری مانند تلمبه‌ی مکانیکی در یک هواپیمای جت از خود بروز می‌دهد.»
ترمیلی و گروهش با بهره‌گیری از آرایه‌ی بزرگ میلیمتری زیرمیلیمتری واقع در آتاکاما «آلما»، موفق شدند اثر مولکول‌های مونوکسیدکربن در این جت کیهانی را دنبال کنند. بر اساس یافته‌های آنان، این مولکول‌های سرد، با دمای منفی ۲۵۰ تا منفی ۲۶۰ درجه‌ی سلسیوس بر سر سیاهچاله سرازیر می‌شوند. آن‌ها با استفاده از طیف‌نگار «میوز» گازهای گرم‌تری را پیدا کردند که با فواره‌هایی از سیاهچاله بیرون می‌ریزد.
ترمبلی در ادامه گفت: «ما در این تحقیق به بررسی بسیار دقیقی پرداخته‌ایم و در این راستا، از تلسکوپ آلما و VLT هم کمک گرفته‌ایم. این دو دستگاه با هم ترکیب فوق العاده قدرتمندی را می‌سازند.»
ادغام داده‌های این دو دستگاه، فرآیند ساخت گاز سرد را فعال کرده و سبب می‌شود سیاهچاله فواره‌هایی سریع و درخشان از پلاسما را به فضای درون خوشه، پرتاب کند. گازهای این فواره‌ها نمی‌توانند از دست گرانش کهکشان فرار کنند و سرد شده و دوباره به پایین کشیده می‌شوند، در نهایت، بر سر سیاهچاله می‌ریزند و این چرخه دوباره از سر گرفته می‌شود. این مشاهدات جامع، می‌تواند دانشمندان را با چرخه‌ی زندگی کهکشان‌ها آشنا کنند. دانشمندان احتمال می‌دهند که این فرآیند نه تنها می‌تواند پُرتکرار باشد، بلکه برای شناخت پیدایش کهکشان‌ها نیازی بنیادین است. خوشه‌ی کهکشانی Abell2597 در صورت فلکی دلو قرار دارد.
نوشته: ScienceDaily
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد
ترجمه: منصور نقی‌لو - مجله علمی ایلیاد