کشف کریسمسی در سیاره‌ی سرخ
مجله علمی ایلیاد – اوایل فصل زمستان هستیم. برای نیم‌کره شمالی این به آن معنا است که بیرون بروی، برف‌بازی کنی و از چشم‌اندازهای زیبای سیاره‌مان لذت ببری. اما زمین تنها سیاره‌ای نیست که چنین مناظر زیبایی را دارد. با نگاه کردن به تصویر بسیار جذابی که توسط آژانس فضایی اروپا منتشر شده، توانستیم بر روی مریخ هم چنین ساخته‌ی یخی را درک کنیم.
تصویری با وضوح بالا که از ترکیب ۵ عکس که توسط مدارگرد مارس اکسپرس گرفته شده است، نشان می‌دهد که بخش وسیعی از آب‌های یخ‌زده در دهانه‌ی کورولف وجود دارد. این دهانه، در منطقه‌ی جنوبی سیاره‌ی سرخ، واقع شده است. کورولف دره‌ای است که به‌‌طور فوق‌العاده‌ای حفظ شده و دارای پهنای حدود ۸۲ کیلومتری و از لبه تا کف دارای عمق ۲ کیلومتری است. تخمین زده شده که یخ‌های نقطه‌ی مرکزی گودال، حدود ۱.۸ کیلومتر ضخامت داشته باشد. در طول تمام فصل‌های سیاره، این یخ به دلیل پدیده‌ای که با عنوان «تله‌ی سرد» شناخته می‌شود، به‌صورت منجمد باقی می‌ماند. وقتی که مولکول‌های جو از بالای مخزن عبور می‌کنند، برای تماس با یخ، سرد شده و در نتیجه فشرده می‌شوند و به سمت پایین فرو می‌ریزند.
با توجه به اینکه آب دارای ظرفیت گرمایی بالایی نسبت به سایر عناصر و ترکیبات طبیعی است، بنابراین قابلیت سرد شدن هوا توسط یخ بیشتر از قابلیت گرم شدن یخ توسط هوا است. درنتیجه، دهانه به‌طرز دائمی با توده‌ی هوای سرد پوشانده شده است و چون گازهای داخل گودال، رساناهای گرمایی ضعیفی هستند، حتی زمانی که جو اطراف تله‌ی سرد، به آرامی گرم می‌شوند، دمای منطقه اطراف یخ، به‌شدت نوسان می‌کند.
نام دهانه کورولف، برگرفته از نام طراح معروف موشک‌های روسی، سرگئی پاولوویچ کارالیوف است. او به عنوان بنیانگذار برنامه‌های فضایی شناخته می‌شود. وی در سال ۱۹۰۶ در اُکراین امروزی به دنیا آمد. کورولف در موسسه‌ای تحقیقاتی در کیِف و مسکو درس می‌خواند. پس از زنده ماندن از زندان و شکنجه در جریان خلع سلاح بزرگ استالین، کورولف به ارتش اعزام شد و در کنار گروه کوچکی از دیگر مهندسان آموزش دیده، وظیفه‌ی بازیابی سخت‌افزار و طرح‌های مربوط به موشک‌های آلمانی V-2 را بر عهده داشت. سپس دانشمندان و همکارانش یافته‌ها و تجربه‌های خود را بر روی پروژه‌های موشکی شوروی اعمال کردند.
سپس کورولف رهبری توسعه‌ی بوسترهای موشک R-7 و فضاپیماهای وستوک و اسپوتنیک، از جمله کپسول 3KA مورد استفاده در اولین پرواز فضایی در سال ۱۹۶۱ را بر عهده داشت. تغییرات R-7 که براساس طراحی کورولف برای اولین موشک قاره‌پیمای جهان بود، تقریباً در هر پرتاب فضایی شوروی مورد استفاده قرا می‌گیرد. همچنین موشک سایوز که هنوز در آژانس هوایی روسیه مورد استفاده قرار می‌گیرد، از تغییراتR-7 نشات می‌گیرد.
نوشته: آلیا کوونر
ترجمه: علی عمانی – مجله علمی ایلیاد