خطر رونق تجارت قانونی عاج ماموت‌ها
مجله علمی ایلیاد - محققین بر روی مصنوعات استخوانی که از دستفروش‌های کامبوجی خریده بودند، آزمایش دی‌ان‌ای انجام دادند و به نتایج کاملاً غیرمنتظره‌ای دست یافتند؛ عاج ماموت! این ابتکار بخشی از پروژه‌ای است که توسط وزارت محیط‌زیست، غذا و امور روستاییان دولت بریتانیا، حمایت مالی می‌شود. سرپرست گروه تحقیقاتی دکتر «الکس بال» از جامعه‌ی حیات وحش سلطنتی اسکاتلند است. دانشمندان امیدوار هستند با آنالیز نمونه‌های دی‌ان‌ای استخراج شده از مصنوعات ساخته شده از عاج، بتوانند مکان شکار شدن صاحبان عاج‌ها را پیدا کنند و با این کار از جمعیت فیل‌های در معرض انقراض محافظت کنند.
موقعیت جغرافیایی کامبوج آن‌را به یکی از نقاط مهم برای قاچاق عاج از آفریقا به آسیا تبدیل کرده است. بال به خبرگزاری بی‌بی‌سی گفته است: «دانشمندان با شکستن مولکول‌های کلسیم و دنتین موجود در عاج‌ها در سراسر کشور، می‌توانند مشخص کنند عاجی که مصنوعات با آن ساخته شده‌اند، متعلق به فیل‌های ساکن در کدام منطقه بوده است.» همان‌طور که انتظار می‌رفت، اکثر نمونه‌ها حاوی دی‌ان‌ای متعلق به فیل‌های آفریقایی و آسیایی بودند. با این حال، تعدادی از نمونه‌ها واقعیتی غیرمنتظره را نشان دادند. آزمایش‌های دی‌ان‌ای نشان دادند که برخی از نمونه‌ها متعلق به ماموت بوده‌اند.
بال می‌گوید: «موضوع هیجان‌انگیز این است که در یک کشور گرم‌سیری مانند کامبوج توانسته‌ایم در بین مصنوعات دستفروش‌ها نمونه‌های ماموت پیدا کنیم. این حیوانات اساساً از قطب شمال آمده‌اند و کل زمین را گرفته‌اند. صاحبان مغازه‌ها فکر می‌کنند این عاج‌ها متعلق به فیل است، ولی ما دریافتیم که فیل نیستند؛ بلکه ماموت هستند.»
برخلاف فیل‌ها، ماموت‌ها تحت حفاظت توافقات بین‌المللی مربوط به عدم خرید و فروش و تجارت گونه‌های در معرض انقراض نیستند. به این دلیل که آن‌ها در معرض انقراض نیستند، بلکه ۱۰،۰۰۰ سال پیش، منقرض شده‌اند. بنابراین می‌توان گفت در آینده تجارت عاج ماموت به صورت فزاینده‌ای رو به افزایش خواهد بود.
دندان‌های ماموت که به آن‌ها عاج نیز گفته می‌شود، به وفور در منطقه‌ی یاکوتیای روسیه یافت می‌شوند. این ناحیه مساحتی ۵ برابر مساحت فرانسه دارد و مرزهای شمالی آن اقیانوس منجمد شمالی است. سرمای بالا و وجود لایه‌های عظیم یخ به‌عنوان یک محل نگهداری عالی عمل کرده است و تخمین زده می‌شود که بتوان ۵۰۰،۰۰۰ تُن عاج ماموت در آن‌جا جمع‌آوری کرد. در سال ۲۰۱۷ روسیه ۷۲ تُن عاج ماموت صادر کرد که ۸۰ درصد آن‌را چین وارد کرده است. قیمت هر کیلوگرم این عاج‌ها در چین حدود ۱۰۰۰ دلار است. اکنون باستان‌شناسان نیز به عنوان مشتری‌های این محصولات شناخته می‌شوند.
متخصصین با این مساله موافق نیستند، زیرا نوادگان ماموت‌ها که فیل‌ها هستند، هنوز زنده و در معرض خطر هستند. از یک طرف می‌توان گفت تجارت عاج ماموت، باعث کم شدن تقاضا برای عاج فیل می‌شود، ولی از طرف دیگر ممکن است این تجارت باعث افزایش تقاضا برای جنس اصلی، یعنی عاج فیل شود که این کار آسیب‌های جدی به محیط زیست وارد می‌کند.
به هر حال، این موضوع باعث بروز مساله‌ی دیگری نیز می‌شود. قاچاقچیان سعی می‌کنند عاج فیل غیرقانونی را به جای عاج ماموت قانونی خرید و فروش کنند. بال و همکارانش سعی می‌کنند برای حل این مشکل راه‌حلی پیدا کنند.
نوشته: رز مک‌کال
ترجمه: امید محمدی – مجله علمی ایلیاد