انعطافپذیری سلولهای مخاطی در واکنش به تغییرات ایجاد شده در محیط اطراف آنها افزایش مییابد و آنها را قادر میسازد که به سلولهای متفاوتی تبدیل شوند. در این مرحله از فرآیند EMT، سلول مورد نظر چیزی شبیه به سلولهای بنیادی میشود.
این فرآیند برای مکانیسمهای مختلفی شامل رشد جنینی و ترمیم زخمها ضروری است، ولی متاسفانه دارای نتایج نسبتاً مخربی نیز است. سلولهای سرطانی از EMT و فرآیند معکوس آن «MET» برای رفتن از یک بخش بدن به بخش دیگر استفاده میکنند. با این کار، اجازه داده میشود تا سرطان در اندامها و بافتهای مختلف پخش شده و باعث بروز سرطانهای اولیه و ثانویهی دیگری شود.
به هر حال، این کار به دانشمندان اجازه میدهد تا سرطان را در آسیبپذیرترین وضعیت آن مورد هدف قرار دهند. ایدهی اصلی اینجا است که اگر بتوان سلولهای سرطانی را در وضعیتی که انعطاف بالایی دارند و هنوز گذار MET را انجام ندادهاند هدف قرار داد، ممکن است بتوان وضعیت بدخیم آنرا کنترل کرده و از بروز سرطانهای ثانویه جلوگیری کرد.
دانشمندان دانشگاه بازل سوئیس برای اثبات ادعای خود، سلولهای سرطان سینهی انسانی را به موش تزریق کردند و دو دوز از دو داروی تایید شده توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای این نوع سرطان را نیز به آن تزریق کردند. یکی از این داروها در واقع داروی متوقف کنندهی سرطان بوده و داروی دیگر مربوط به درمان دیابت بوده است.
نتایج بهدست آمده، بسیار امیدبخش بودند و نه تنها از پخش شدن سرطان به بقیهی قسمتهای بدن جلوگیری کردند، بلکه توانستند از رشد تومور اولیه نیز با متوقف کردن تکثیر سلولهای سرطانی جلوگیری کنند. سلولهای سرطانی تهاجمی که از تومور اولیه نشات گرفتهاند، به سلولهای چربی تبدیل میشوند و در وضعیتی قرار میگیرند که نمیتوانند بیشتر به بدن آسیب برسانند.
«گرهارد کریستوفوری» پروفسور بیوشیمی از دانشگاه بازل بهعنوان نویسندهی اصلی مقاله میگوید: «سلولهای سرطان سینه نه تنها تبدیل به سلولهای چربی میشوند، بلکه تکثیر آنها نیز کاملاً متوقف میشود. با توجه به آزمایشات طولانیمدتی که انجام شده است، میتوانیم بگوییم که امکان تبدیل مجدد سلولهای چربی به سلولهای سرطان سینه وجود ندارد.»
البته باید در نظر داشت که در حال حاضر، این نوع درمان فقط در موش آزمایش شده است و کارایی آن روی انسان هنوز در هالهای از ابهام است. همچنین باید گفت که این عملیات بر روی همهی انواع سرطانها جواب نمیدهد؛ بلکه فقط در سرطانهایی که در حین پخش شدن سرطان به بقیهی قسمتهای بدن فرآیند EMT در آنها رخ میدهد، قابل انجام است. این واقعیات نشان میدهد که حتی اگر دیر یا زود این روش را بتوان برای انسان به کار برد، باید آنرا در ترکیب با شیمی درمانی استفاده کرد و نمیتواند به تنهایی جایگزین شیمی درمانی شود.
محققین امیدوار هستند بتوانند دریابند که چگونه میتوانند این روش را با روشهای کنونی شیمی درمانی ترکیب کنند و آنرا در دیگر انواع سرطان نیز به کار ببرند.
نوشته: رزی مککال ترجمه: امید محمدی – مجله علمی ایلیاد