رفتار عجیب میدان مغناطیسی زمین!
مجله علمی ایلیاد - قطب‌های مغناطیسی زمین می‌توانند سالانه چندین کیلومتر جابه‌جا شوند، ولی در سال‌های اخیر جابه‌جایی قطب شمال عجیب و غریب شده است. طبق مقاله‌ای که در مجله‌ی Nature چاپ شده است، به دلایلی که هنوز مشخص نیست، به‌نظر می‌رسد قطب شمال مغناطیسی از کانادا به سمت سیبری در حال حرکت است.
«فیل لیورمور» از دانشگاه لیدز، می‌گوید: «مکان قطب شمال مغناطیسی توسط دو تکه‌ی بزرگ میدان مغناطیسی که در زیر کانادا و سیبری قرار دارند، مشخص می‌شود. به‌نظر می‌رسد تکه‌ی زیر سیبری برنده‌ی رقابت شده است.»
نقشه‌ی میدان مغناطیسی زمین هر پنج سال یک بار توسط اداره‌ی ملی اقیانوس و جو، نقشه‌برداری می‌شود. نقشه‌برداری قبلی در سال ۲۰۱۵ انجام شده و برای بار بعد برنامه‌ریزی‌ها برای سال ۲۰۲۰ انجام شده بود، ولی رفتارهای گمراه کننده‌ی این میدان دانشمندان را متقاعد کرد تا نقشه‌برداری خود را زودتر از موعد انجام دهند.
میدان مغناطیسی زمین به وسیله‌ی آهن مذاب موجود در هسته‌ی آن ساخته می‌شود. آهن مذاب در هسته‌ی زمین تحت تاثیر جریان‌های هم‌رفتی در حال چرخش است و به‌همین خاطر بی‌نظمی در آن‌جا حکم‌فرما است و باعث ایجاد الگوی پیچیده‌ی مغناطیسی می‌شود و منجر به پیچیده شدن مدل‌سازی و پیش‌بینی وضعیت آن می‌شود. برای اینکه پیچیدگی موضوع بیشتر مشخص شود، باید گفت که یک نوسان مغناطیسی در سال ۲۰۱۶ در زیر آمریکای جنوبی رخ داده است و اعتقاد بر این است که به تغییرات غیرمنتظره‌ی کنونی ارتباط دارد.
به هر حال، هنوز معلوم نیست که چرا میدان مغناطیسی در زیر کانادا در حال ضعیف شدن است. شاید بگویید که اصلاً این موضوعات چه اهمیتی دارند. باید گفت که میدان مغناطیسی برای اشکال مختلف مکان‌یابی بر روی زمین، بسیار حیاتی محسوب می‌شود. به‌عنوان واضح‌ترین مورد می‌توان به قطب‌نما اشاره کرد، ولی سیستم‌های پیشرفته‌ی مکان‌یابی نیز از میدان مغناطیسی استفاده می‌کنند. این تغییرات کنونی آن‌قدر قوی نیستند که بتوانند به سیستم‌های مکان‌یابی آسیب برسانند؛ ولی در هر صورت باید مورد بررسی قرار گیرند.
دانشمندان می‌دانند که پدیده‌ای به نام «واژگونی مغناطیس زمین» نیز امکان وقوع را دارد که طی آن قطب‌های مغناطیسی تغییر جهت می‌دهند. آخرین بار این پدیده ۷۸۱،۰۰۰ سال پیش رخ داده است، ولی اعتقاد بر این است که طی ۲۰ میلیون سال گذشته، هر ۳۰۰،۰۰۰ سال یک بار این اتفاق رخ داده است.
نوشته: تام هال
ترجمه: امید محمدی – مجله علمی ایلیاد