دانشمندان منشاء خودآگاهی را کشف کردند

مجله علمی ایلیاد - در میانه‌ی قرن نوزدهم، فیزیکدانی به‌نام «ویلیام کارپنتر» این فرضیه را مطرح کرد که بخشی از مغز به‌نام «گانگلیون حسی» یا «جایگاه خودآگاهی» است. او اشتباه می‌کرد؛ اکنون می‌دانیم چیزی که او گانگلیون حسی نامید، بیشتر شبیه به یک جعبه حاوی حواس ما است. اما جایگاه خودآگاهی همچنان به‌صورت رمز و راز باقی مانده است. ما در نهایت به یک پاسخ دست یافتیم. گروهی بین‌المللی از دانشمندان علوم اعصاب از دانشگاه‌ها و بیمارستان‌های سراسر آمریکا و اروپا می‌گویند که امضاء عصبی خودآگاهی را کشف کرده‌اند. این محققان می‌گویند به‌جای اینکه بخشی از مغز مسئول خودآگاهی باشد، الگویی را در سراسر مغز پیدا کرده‌اند که فقط وقتی انسان هوشیار و پاسخگو است، فعال می‌ماند.

دانشمندان برای دنبال کردن الگوی گمراه‌کننده‌ی خودآگاهی، مغز ۱۵۹ نفر اهل نیویورک، اونتاریو و پاریس را با استفاده از سیستم عکس‌برداری رزونانس مغناطیسی کاربردی «fMRI» اسکن کردند؛ این ابزار یک ابزار رایج در تحقیقات علوم اعصاب است که نه تنها ساختار، بلکه سطوح فعالیت مغز انسان را تشخیص می‌دهد. آن‌ها افراد سالمی که تعلیم دیده بودند تا بر یک کار ذهنی تمرکز کنند و همچنین همین افراد را وقتی آرامش بیشتری داشتند، بررسی کردند. اسکن‌های مغزی آن‌ها با افرادی که در کما بوده و در اثر آسیب مغزی مبتلا به سندرم بیداری غیرواکنشی شده بودند و همچنین کسانی که پس از آسیب مغزی بیدار بوده، اما واکنشی نداشتند و کسانی که در وضعیت حداقل هوشیاری قرار داشتند، مقایسه کردند. این وضعیت به‌عنوان یک مبنا بین شرکت‌کنندگان دارای خودآگاهی و شرکت‌کنندگانی که در کما بودند، به‌کار رفت.

یافته‌های این مطالعه که در اخیراً در مجله‌ی Scientific advances منتشر شده، توضیح می‌دهد که اسکن‌های مغزی چگونه به گروه دانشمندان علوم اعصاب کمک کرده تا چهار الگوی متمایز از فعالیت عصبی را تفکیک کنند که با سطح خودآگاهی فرد همبستگی داشته باشند. اولین و پیچیده‌ترین الگو، هماهنگی سطح بالا و کارآمدی را در بخش‌های گسترده‌ای از مغز نشان داد. این الگو در شرکت‌کنندگانی که بیدار و سالم بودند، شیوع بیشتری داشت، اما در شرکت‌کنندگانی که دچار سندرم بیداری غیرواکنشی شده بودند و همچنین در کسانی که در وضعیت حداقل هوشیاری قرار داشتند، کمتر قابل‌ملاحظه بود.

در مقابل، یک الگوی جداگانه در مغز افراد غیرواکنشی ظاهر شد که پیچیدگی کمتری داشت و بیشتر به مناطق خاصی از مغز مربوط می‌شد. این امر حاکی از آن است که سطح پایین‌تری از هماهنگی درون مغز وجود داشته است. به گفته‌ی محققان، دو الگوی دیگر به‌صورت حالات گذار بین دو الگوی دیگر وجود دارند. در نهایت، محققان نتیجه گرفتند که خودآگاهی از توانایی مغز برای پردازش اطلاعات با استفاده از فعالیت هماهنگ لوب‌های تخصصی و قشرهای گوناگون مغز ناشی می‌شود. در ضمن، در وضعیت‌های کمتر هوشیار فعالیت مغز مجزاتر است و به پیوندهای تخصصی و محلی درون و بین بخش‌های مغز محدود می‌شود. این تحقیق باید بیشتر تحت بررسی قرار گیرد. گروه متخصصان علوم اعصاب نتیجه گرفتند که تحقیقات بیشتری باید در این زمینه صورت گیرد تا ببینیم که این الگوها چگونه در اثر آسیب، دارو یا عوامل دیگر تغییر پیدا می‌کنند.

نوشته: Futurism
ترجمه: سحر الله‌وردی – مجله علمی ایلیاد