یافته‌های برجسته‌ی پزشکی و سلامت، در سال ۱۳۹۷

مجله علمی ایلیاد – در سالی که گذشت، اکتشافات، راه‌حل‌ها و درمان‌های جدید زیادی برای بیماری‌ها و مشکلات سلامت انسان روی داده است که در این مطلب سعی داریم به برجسته‌ترین آن‌ها اشاره کنیم.

شاید بتوان گفت یکی از پُر سر و صداترین اخبار علمی دنیا در سال گذشته، طراحی دی‌ان‌ای یک انسان با استفاده از اصلاح ژنتیکی بوده است. چینی‌ها برای اولین بار در سال ۲۰۱۵ توانستند ژن‌های یک جنین انسانی را در آزمایشگاه اصلاح کنند. این کار منجر به ایجاد تئوری تولید دستگاه «CRISPR» شد که می‌تواند با هزینه‌ای بسیار کم و به آسانی، طی یک فرآیند «IVF» جنین‌های اصلاح‌شده‌ی ژنتیکی ایجاد کند. اکنون گروهی از متخصصین دانشگاه علم و صنعت چین، این تئوری را به واقعیت بدل کرده‌اند و اولین دوقلوی اصلاح شده را ساخته‌اند. برنامه‌ی آن‌ها برای اصلاح ژن جنین‌ها این بوده است که با حذف ژنی به‌نام «CCR5» بتوانند انسان را در برابر ویروس‌های آبله، وبا و اچ‌آی‌وی، مقاوم کنند. قابل ذکر است که اعلام عمومی این خبر با واکنش‌های مختلفی از سوی مجامع بین‌المللی مواجه شده است، ولی گروه محققین چینی از دادن اطلاعات بیشتر در این زمینه خودداری کرده‌اند.

 

مکمل‌های غذایی، تجارت بسیار بزرگی در دنیا است. تحقیقات نشان داده است که ۲۹ درصد استرالیایی‌ها روزانه از یکی از مکمل‌ها استفاده می‌کنند. مطالعات بسیار زیادی روی این موضوع انجام شده است، ولی اخیراً جمع‌آوری همه‌ی آن‌ها در کنار یکدیگر به نتایج جالب توجهی منجر شده است. تحقیقات نشان داده است که مولتی‌ویتامین‌ها، ویتامین دی، کلسیم و ویتامین سی، خطر بروز بیماری‌های قلبی، سکته و مرگ زودرس را کاهش نمی‌دهند. خوشبختانه تاثیرات منفی درباره‌ی مصرف این مکمل‌ها نیز گزارش نشده است. تنها می‌توان گفت که مصرف فولیک اسید، اثر مثبت بسیار کوچکی در کاهش بیماری‌های قلبی و سکته داشته است. مطالعات انجام شده نتیجه گرفته‌اند که باید به‌جای مصرف مکمل‌ها، افراد تلاش کنند همان مکمل‌ها را در غذاهای طبیعی و سالم به بدن خود برسانند.

 

مشاهدات، همگی رابطه‌ی مستقیم بین سبک‌ زندگی و رژیم‌های غذایی سالم را با عمر طولانی‌تر نشان داده‌اند. چیزی که تا کنون کمتر به آن توجه شده، این است که تغییر رژیم‌ غذایی به یک رژیم سالم‌تر چقدر می‌تواند برای فرد مفید باشد. گروهی از محققین آمریکایی، رژیم غذایی گروهی از افراد شامل ۷۳،۰۰۰ نفر را طی مدت ۱۲ سال مورد بررسی قرار دادند. افرادی که توانسته بودند تا ۲۰ درصد طی ۱۲ سال رژیم غذایی خود را سالم‌تر کنند، بین ۸ تا ۱۷ درصد احتمال مرگ خود را پایین آورده‌اند. افرادی که در ابتدای دوره از رژیم سالمی برخوردار بودند و توانسته بودند آن‌را حفظ کنند بین ۹ تا ۱۴ درصد احتمال مرگ زودرس را در خود کاهش داده بودند. غذاهایی که بیشترین تاثیر مثبت را در سلامتی داشته‌اند شامل دانه‌های خوراکی، میوه‌ها، سبزیجات، ماهی و اسیدهای چرب اُمگا ۳ بوده‌اند. هیچ وقت برای سالم‌تر کردن رژیم غذایی دیر نیست.  

خواب زیاد در طول روز، می‌تواند باعث کسالت و خواب‌آلودگی بیشتر شود. این حالت باعث می‌شود احساس ناتوانی برای انجام کارهای روزمره در خود داشته باشید. قسمت بدتر ماجرا اینجا است که شاید این وضعیت بتواند منجر به پیری و زوال عقل شود یا شاید پیری و زوال عقل باعث نیاز به خواب نیمه‌روز می‌شود؟

محققین با بررسی افراد ۷۰ ساله‌ در ایالت مینه‌سوتای آمریکا، به نتایج جالبی درست یافتند. آن‌ها اسکن مغز افراد را بررسی کرده‌اند و تجمع آمیلوئیدهای بتا در آن‌را اندازه گرفته‌اند. تجمع این سلول‌ها در مغز ارتباط مستقیمی با آلزایمر دارد. ارزیابی توانایی‌های شناختی شرکت‌کنندگان بخش دیگر بررسی‌ها بوده است. شرکت‌کنندگان پرسش‌نامه‌هایی را نیز درباره‌ی میزان خواب روزانه‌ی خود تکمیل کردند و احساس خود در طول روز را نیز بیان کردند. ۲۸۳ نفر این مراحل را تکمیل کردند. ۶۳ نفر از افراد دارای خواب نیمه‌روز اضافی بودند و محققین دریافتند که تجمع سلول‌های مرتبط با آلزایمر در مغز آن‌ها بیشتر است. تحقیقات نشان داد که زوال عقل در اثر خواب نیمه‌روز می‌آید و برعکس آن صادق نیست.

طی تحقیقات دیگری که آن نیز در طول سال ۱۳۹۷ انجام شد، دانشمندان دریافتند که خواب نیمه‌روز می‌تواند تاثیرات مثبتی در افراد مبتلا به فشار خون بالا داشته باشد. گروهی از افراد با فشار خون بالا که همگی تحت درمان توسط یک داروی خاص بودند، مورد بررسی قرار گرفتند و برخی از‌ آن‌ها خواب نیمه‌روز داشتند؛ در صورتی که دیگران از آن بی‌بهره بودند. فشار خون و شرایط قلب این افراد به صورت ۲۴ ساعته تحت کنترل بود و یافته‌های به‌دست آمده، نشان داد که خواب نیمه‌روز توانسته فشار خون افراد را تا حدی متعادل کند. با دانستن این دو اثر متناقض، باید توجه بیشتری به خوابیدن در طول روز داشته باشیم.

 

چه مانند جغد تا دیر وقت شب، بیدار بمانید و چه مانند گنجشک صبح خیلی زود از خواب بیدار شوید، فرقی ندارد؛ کم خوابی باعث بروز مشکلات عدیده‌ای برای سلامتی می‌شود. خطر بروز بیماری‌های قلبی، چاقی و فشار خون بالا برای افرادی که شب تا دیر وقت بیدار می‌مانند، بیشتر است. آن‌ها عادات ناسالم بیشتری نیز دارند؛ فعال نیستند و رژیم غذایی ضعیفی دارند.

محققین برای پیدا کردن تاثیر کلی کم‌خوابی بر روی سلامتی، تحقیقات گسترده‌ای بر روی بانک داده‌های مربوط به صدها هزار بریتانیایی انجام دادند. از شرکت‌کنندگان در مورد عادات خواب آن‌ها سوال شده بود و اطلاعات پزشکی آن‌ها در طول دوره‌ی زندگی مورد بررسی قرار گرفته بود. نتایج این مطالعه‌ی بزرگ، نشان داد که دیر خوابیدن شبانه تا ۱۰ درصد احتمال مرگ را افزایش می‌دهد. این واقعیت در مردان و زنان یک نتیجه را به‌دست داده است. هر چه سن بالاتر باشد، این احتمال بیشتر نیز می‌شود. دیروقت خوابیدن می‌تواند باعث بروز اختلالات روانی و دیابت نیز شود.

محققین سال‌ها است که می‌دانند خوردن فیبر می‌تواند از بروز بیماری‌های شدید گوارشی جلوگیری کند، ولی اینکه چه میزان فیبر بیشترین تاثیر مثبت را دارد، هنوز مشخص نبود. سازمان بهداشت جهانی امسال از مطالعه‌ای در این زمینه حمایت مالی کرد تا راهنماهای جدیدتری برای مصرف فیبر استخراج کند و همچنین بفهمد کدام کربوهیدرات‌ها کمتر باعث افزایش وزن می‌شوند.

محققین نیوزلندی تحقیقات خود را بر روی داده‌های ۴۰ سال مربوط به ۴،۶۰۰ فرد انجام دادند. یافته‌ها از این قرار بودند که افرادی که فیبر بیشتری در رژیم غذایی خود مصرف می‌کردند، ۱۵ تا ۳۰ درصد کمتر در معرض مرگ زودرس و بیماری‌های قلبی بوده‌اند. این افراد همچنین بین ۱۶ تا ۲۴ درصد کمتر از بقیه خطر ابتلا به سکته، دیابت نوع ۲ و سرطان روده داشته‌اند. غذاهای سرشار از فیبر عبارت‌اند از دانه‌های خوراکی، میوه و سبزیجات و آجیل‌ها. آنالیزها نشان داد که خوردن ۲۵ تا ۲۹ گرم فیبر در روز، می‌تواند برای سلامتی بسیار مفید باشد. البته دانشمندان اذعان دارند که خوردن بیش از این مقدار، دارای فواید بیشتری برای سلامتی است. در آمریکا متوسط مصرف فیبر برای هر فرد روزانه ۱۵ گرم است.

طبق تحقیقاتی که در سال ۱۳۹۷ انجام شد، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که اسیدهای چرب مانند بنزین به رشد تومور پروستات کمک می‌کنند. شاید قطع مصرف اسیدهای چرب بتواند به‌عنوان درمانی برای این بیماری تجویز شود. محققین در تلاش بودند که بفهمند چه چیزی به پیشرفت سرطان پروستات کمک می‌کند و فرق متابولیسم این سرطان با دیگر انواع سرطان چیست.

محققین نمونه‌هایی از بافت انسانی شامل سلول‌های سرطانی پروستات را به یک موش تزریق کردند و دریافتند که مصرف اسیدهای چرب اشباع، باعث بیشتر شدن جرم زیستی تومور می‌شود. پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که در سال ۲۰۱۹ در آمریکا ۱۷۵،۰۰۰ فرد به سرطان پروستات دچار می‌شوند و ۳۰،۰۰۰ نفر از این بیماری جان می‌دهند. پس از سرطان ریه، سرطان پروستات به‌عنوان دومین سرطان کشنده‌ی مردان آمریکایی است. با این دانسته‌ها باید توجه بیشتری به راه‌های درمان این سرطان معطوف شود.

 

نوشته:  امید محمدی – مجله علمی ایلیاد