آیا می‌توان در سیاره‌ی مریخ نفس کشید؟
آیا می‌توان در سیاره‌ی سرخ نفس کشید؟
مجله علمی ایلیاد - تا کنون هیچ‌گونه شواهد مستقیمی از وجود اُرگانیسم‌های زنده و یا فسیل آن‌ها بر روی مریخ یافت نشده است، ولی شواهد غیرمستقیمی در این زمینه وجود دارند. یکی از پُر ارجاع‌ترین شواهد غیرمستقیم، وجود غیرعادی گاز متان در جو مریخ است که در سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۱۴ مشاهده شده است. این متان می‌تواند توسط میکروب‌هایی که در حال حاضر و یا در گذشته بر روی مریخ زندگی کرده‌اند، تولید شده باشد. به هر حال، مقدار این متان آن‌قدر پایین است که نمی‌توان این نظریه را کاملاً تایید کرد. در سال ۲۰۱۸ گروهی از آژانس فضایی اروپا طی ماموریت مدارگرد جوینده‌ی گاز، ادعا کردند که هیچ‌گونه متانی بر روی مریخ پیدا نشده است.
اکنون طی مقاله‌ای که در مجله‌ی Nature Geoscience چاپ شده، وجود متان در اتمسفر مریخ مجدداً تایید شده و نظریه‌ای برای منشاء این متان ارائه شده است. از آن‌جا که اندازه‌گیری قابل اتکایی نمی‌توان انجام داد، نتایج به‌دست آمده را نیز نمی‌توان با اطمینان قبول کرد. در این تحقیق جدید، از داده‌های جمع‌آوری شده از مریخ توسط طیف‌سنج فوریه، بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ استفاده شده است. این طیف‌سنج ترکیبات اتمسفر مریخ را با استفاده از اشعه‌ی مادون قرمز منعکس شده و تابیده شده توسط مریخ محاسبه می‌کند. در سال ۲۰۰۴ نیز از همین دستگاه برای کشف متان در جو مریخ استفاده شد.
تفاوت اطلاعات کنونی و اطلاعاتی که در سال ۲۰۰۴ استفاده شد، در مُد بهره‌برداری از دستگاه بوده است. در سال ۲۰۰۴ اندازه‌گیری‌ها از جو مریخ انجام شد، ولی اکنون اندازه‌گیری از یک نقطه روی سطح سیاره انجام شده است. اهمیت داده‌های کنونی از این نکته می‌آید که گروه محققین بر روی یک نقطه به‌نام «حفره‌ی گیل» تمرکز کرده‌اند. این مکان همان جایی است که مریخ‌پیمای کنجکاوی در حال عملیات است و همین‌جا بود که کنجکاوی در سال ۲۰۱۴ وجود متان را تشخیص داد. برای اولین بار است که به‌طور همزمان متان در اتمسفر و بر روی سطح مریخ تشخیص داده شده است. شاید این موضوع بتواند باعث شود که اندازه‌گیری‌های جدید قابل اتکا باشند. محققین تلاش کرده‌اند که منشاء این متان را نیز با روش نقشه‌برداری شبکه‌ای به‌دست بیاورند. آن‌ها مدل‌های کامپیوتری از سناریوهای مختلف تولید متان در هر شبکه را ساختند و مشخصات سطحی هر مکان را نیز به آن اضافه کردند تا منابع بالقوه‌ی متان را پیدا کنند. آن‌ها دریافتند که متان از ناحیه‌ای در شرق حفره‌ی گیل تولید می‌شود و احتمالاً منشاء آن نیز بروز گسل‌های طولی در یخ‌های زیر سطحی است.
یافتن اینکه متان از کجا می‌آید، یک مرحله از تعیین نحوه‌ی شکل‌گیری آن است. مکانیسم‌های زیاد دیگری علاوه بر اُرگانیسم‌های زنده می‌توانند متان تولید کنند. به‌عنوان مثال، فرآیندهای زمین‌شناسی مانند مریخ‌لرزه‌هایی که باعث شکستن یخ‌های حاوی متان می‌شوند، می‌توانند موجب آزاد شدن متان شوند. نویسندگان ادعا ندارند که توانسته‌اند منشاء واقعی متان را پیدا کنند، ولی اشاره دارند که یافته‌های آن‌ها به همراه داده‌های جمع‌آوری شده توسط مریخ‌پیمای کنجکاوی نشان می‌دهند که متان موجود روی مریخ در اثر رخدادهای کوچک ایجاد شده‌اند و تولید متان فراوان در مریخ وجود ندارد. مریخ‌لرزه یکی از رخدادهایی است که می‌تواند منجر به آزاد شدن متان شود. ماموریت مریخ‌نشین اینسایت اکنون برای تشخیص این موضوع برنامه‌ریزی شده است. منبع متان روی مریخ هر چه باشد، میزان آن زیاد نیست. برای اطمینان از این موضوع باید مطالعات بیشتری انجام شود.
نوشته: SciNews
ترجمه: امید محمدی – مجله علمی ایلیاد