این بیماری را با آلزایمر اشتباه نگیرید

مجله علمی ایلیاد - علائم نوع جدیدی از بیماری زوال عقل که «LATE» نام دارد، مانند کاهش حافظه و تفکر، شبیه به علائم بیماری آلزایمر است. LATE هم در میان افراد مسن رایج است، اما چه چیزی این نوع بیماریِ تازه شناخته‌شده‌ی زوال عقل را متفاوت می‌سازد؟ این بیماری اغلب با بیماری آلزایمر اشتباه گرفته می‌شود؛ این بیماری مغزی می‌تواند در افراد مسن حتی شایع‌تر از آلزایمر باشد. زوال عقل یک بیماری واحد نیست، بلکه نامی برای گروهی از علائمی است که با مشکلات مربوط به حافظه و تفکر توصیف می‌شوند. انواع مختلفی از زوال عقل وجود دارد، اما بیماری آلزایمر رایج‌ترین نوع آن است و بیش از دیگر انواع آن مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.

آلزایمر موجب از بین رفتن عملکردهای شناختی می‌شود و این به نوبه‌ی خود باعث ایجاد تغییراتی در رفتار و توانایی‌های عملکردیِ روزمره می‌شود. قبلاً فرض می‌شد اکثر موارد زوال عقلی که با کاهش حافظه همراه بوده، بیماری آلزایمر است. با این حال، در مطالعه‌ی جدیدی که اخیراً در مجله‌ی Brain منتشر شده است، محققان می‌گویند یک‌چهارم افراد بالای ۸۵ سال ممکن است «انسفالوپاتیِ TDP-43 لیمبیک غالب وابسته به سن» یا همان LATE، داشته باشند؛ البته هر دو نوع زوال عقل می‌تواند هم‌زمان وجود داشته باشد.

این بیماری هم اغلب علائمی مانند علائم بیماری آلزایمر دارد، اما تاثیرات متفاوتی بر مغز می‌گذارد. همچنین سرعت پیشرفت آن در مقایسه با آلزایمر، کندتر است. پزشکان می‌گویند این دو بیماری اغلب با هم مشاهده می‌شوند و وقتی با هم مشاهده شوند، بیماران دچار کاهش شدیدتری در عملکرد شناختی می‌شوند. «جولی اشنایدر» مدیر ارشد مرکز بیماری آلزایمر راش و همکارانش در تحقیق خود نوشتند: « LATE-NCیک مسیر پروتئینیِ TDP-43 رایج است که با سندروم زوال عقل با فراموشی همراه است و شبیه به زوال عقل نوع آلزایمری است.» اما پروتئین TDP-43 چیست؟ برخلاف افراد مبتلا به آلزایمر، در مغز افراد مبتلا به بیماریِ LATE پروتئین‌های «تیا» یا «بتاآمیلوئید» انباشته نمی‌شود. در مغز بیماران مبتلا به LATE پروتئین خاصی به نام TDP-43 انباشته می‌شود. TDP-43 به تنظیم فعالیت ژن در مغز کمک می‌کند، اما TDP-43 با ساختار غیرعادی یا کژتابیده، در بیماری‌های نادری مانند اسکلروز جانبی امیوتروفیک و دژنراسیون لوبار پیشانی-گیجگاهی رخ می‌دهد.

این مطالعه‌ی جدید، نشان داد که پروتئین کژتابیده‌ی TDP-43 در افراد مسن شایع‌تر است. ۲۵درصد از افراد بالای ۸۵ سال آن قدر پروتئین کژتابیده‌ی TDP-43 دارند که می‌تواند بر قابلیت‌های حافظه و تفکر آن‌ها تاثیر بگذارد. اشنایدر گفت: «ما نام جدیدی ارائه دادیم تا شناخت و تحقیق درباره‌ی این دلیل رایج زوال عقل افزایش یابد. این نوع زوال عقل علائمی شبیه به زوال عقل آلزایمری دارد، اما علت آن پلاک‌ها و پیچ‌خوردگی‌ها نیست. زوال عقلِ LATE به‌خاطر انباشت پروتئینی به‌نام TDP-43 در مغز رخ می‌دهد.»

نوشته: آلن آدامسون
ترجمه: زهرا جهانبانی – مجله علمی ایلیاد