شگفتیِ انفجارهای گاما
شگفتیِ انفجارهای گاما
مجله علمی ایلیاد - انفجارات اشعه‌ی گاما «GRBs» پُرانرژی‌ترین انفجارات در دنیا هستند و فواره‌های خروجی از آن‌ها دارای سرعتی برابر ۰.۹۹ درصد سرعت نور هستند. دانشمندان در تلاش برای درک نحوه‌ی شکل‌گیری این فواره‌ها در این نوع انفجارات هستند. از آنجا که این فواره‌ها در طول‌موج‌های رادیویی بسیار درخشان هستند، تشخیص سیگنال‌های رادیویی قطبیده می‌تواند شاهدی برای حل این سوال بغرنج دانشمندان ارائه دهد. اکنون ستاره‌شناسان با استفاده از داده‌های رصدخانه‌ی ناسا و «ALMA» توانسته‌اند برای اولین بار موج‌های رادیویی قطبیده‌ی خروجی از یک GRB را دریافت کنند.
دکتر «رافائلا مارگوتی» از دانشگاه شمال‌غربی، می‌گوید: «ما می‌دانیم فقط یک‌درصد از ستاره‌های غول‌پیکر در زمان فروپاشی، فواره‌ای از مواد تشکیل می‌دهند. ولی نمی‌دانیم چگونه می‌توانند خروج این مواد با این مشخصات را مدیریت کنند و چرا فقط تعدادی از ستاره‌ها این حالت را دارند.» دکتر مارگوتی و همکارانش این فواره‌ها را در نور قطبیده‌ی خطی مشاهده کرده‌اند.
در ۱۴ ژانویه‌ی ۲۰۱۹، یک اشعه‌ی گامای ناشی از GRB190114C باعث تحریک ماهواره‌ی سویفت شد و ستاره‌شناسان توانستند تشخیص دهند که این رخداد در مسیر صورت فلکی کوره رخ داده است. ستاره‌شناسان از تلسکوپ ALMA استفاده کردند و به دنبال موج‌های رادیویی ناشی از انفجار گشتند. این انفجار در کهکشانی با فاصله‌ی ۷ میلیارد سال نوری از ما رخ داده بود.
دکتر «ون‌فای فونگ» می‌گوید: «تحمیل کردن میدان‌های مغناطیسی در دنیای ما بسیار مشکل است. این واقعیت که ما می‌توانیم حضور آن‌ها را تشخیص دهیم یکی از کارهای برجسته‌ی رصدهای ما است. تلسکوپ ALMA به ما این اجازه را داد که برای اولین بار به صورت دقیق میزان قطبیت موج‌های ناشی از یک GRB را اندازه‌گیری کنیم و میدان‌های مغناطیسی ایجاد کننده‌ی این قطبیت را نیز بررسی کنیم.»
دانشمندان دریافتند که اندازه‌ی میدان مغناطیسی ایجاد کننده‌ی این قطبیت در حد اندازه‌ی منظومه‌ی شمسی است. در مرحله‌ی بعد آن‌ها این اطلاعات را با داده‌های به‌دست آمده از تلسکوپ‌های اشعه‌ی ایکس و نور مرئی ترکیب کردند و دریافتند که نورهای مشاهده شده از خود فواره است و ناشی از فعل و انفعالات فواره با محیط اطراف آن نیست. این اندازه‌گیری‌ها برای شناخت ماهیت میدان‌های مغناطیسی و همچنین از نظر فنی بسیار قابل توجه هستند. این اندازه‌گیری‌ها درها را به روی شناخت GRB باز کرده‌اند. دانشمندان مایل هستند بدانند که آیا سطح قطبیت پایین، از مشخصات این انفجار اشعه‌ی گامای خاص است یا همه‌ی آن‌ها به همین شکل هستند و به این ترتیب، ساختار مغناطیسی فواره‌های ناشی از GRB را درک کنند.
نتایج این مطالعات در مجله‌ی Astrophysical Journal Letters به چاپ رسیده است.