کشف سیاره‌ای با مداری غیرعادی

مجله علمی ایلیاد - ستاره‌شناسان با استفاده از داده‌های چندین تلسکوپ زمینی دریافتند که ستاره‌ی نزدیک ما به نام «HR 5183» دارای سیاره‌ای عظیم است که طول دوره‌ی گردش مداری آن بین ۴۵ تا ۱۰۰ سال است. مدار این سیاره بسیار غیرعادی است و در حقیقت از مدار مشتری بزرگ‌تر و از مدار نپتون کوچکتر است.
ستاره‌ی HR 5183 به نام «HD 120066» نیز شناخته می‌شود و یک ستاره‌ی تکامل یافته‌ی نوع G0 است که حدوداً ۱۰۳ سال نوری از ما فاصله دارد. سیاره‌ای که اخیراً در اطراف آن کشف شده «HR 5183b» نامیده شده است و حدوداً ۳.۲ برابر مشتری جرم دارد و سن آن ۷.۷ میلیارد سال است.

«سارا بلونت» از دانشگاه کلتک، می‌گوید: «این سیاره نه تنها مانند سیاره‌های منظومه‌ی شمسی نیست، بلکه مانند هیچ سیاره‌ی فراخورشیدی دیگری نیز نیست. دیگر سیاره‌هایی که در فواصل دور از ستاره‌ی میزبان خود قرار دارند، دارای عدم تقارن کمی هستند و مدار آن‌ها تقریباً به صورت دایره‌ای است. این حقیقت که HR 5183b دارای عدم تقارن است، نشان می‌دهد که یا شکل‌گیری آن متفاوت بوده و یا تکامل متفاوتی داشته است. این سیاره بیشتر اوقات را در بخش‌های بیرونی سیستم‌ سیاره‌ای میزبان خود قرار دارد.»

اینکه سیاره‌ی کشف شده دارای مدار نامتقارنی است، نشان می‌دهد که احتمالاً تحت تاثیر گرانش اجسام دیگری در اطراف خود است. یکی از محتمل‌ترین سناریوها این است که احتمالاً زمانی یک جرم کیهانی با جرم مشابه در نزدیکی این سیاره قرار داشته است. وقتی که این دو جرم به اندازه‌ی کافی به یکدیگر نزدیک شده‌اند، یکی از آن‌ها دیگری را به خارج از سیستم سیاره‌ای هل داده است و باعث شده HR 5183b دارای مدار نامتقارنی شود.

پروفسور هاوارد می‌گوید: «HR 5183b عموماً مانند یک توپ خورد شده است که به نظر می‌رسد به هر چیزی بر سر راه خود ضربه زده و آن‌ها را از سیستم سیاره‌ای خارج کرده است. این کشف نشان می‌دهد که درک ما از سیاره‌های فراخورشیدی هنوز در حال بهبود یافتن است.»

ستاره‌شناسان برای این کشفیات از طیف‌سنج HIRES در تلسکوپ کک در رصدخانه‌ی هاوایی، رصدخانه‌ی لیک در کالیفرنیای شمالی و رصدخانه‌ی مک‌دونالد در تگزاس استفاده کرده‌اند. پروفسور هاوارد می‌گوید: «کلید کار پشتکار است. گروه ما به مدت بیش از دو دهه در رصدخانه‌ی کک مشغول کار بر روی این موضوع بود. بدون این تلاش طولانی‌مدت نمی‌توانستیم این سیاره را کشف کنیم.»

نتایج کار این محققین در مجله‌ی Astronomical چاپ شده است.