پیریِ رگ‌ها در سالمندی چه بلایی بر سر مغز ما می‌آورد؟
پیریِ رگ‌ها در سالمندی چه بلایی بر سر مغز ما می‌آورد؟
مجله علمی ایلیاد - «لارس نیبرگ» استاد علوم اعصاب و مدیر واحد تصویربرداری مغناطیس کارکردی مرکز یومیا «UFBI» که عضو آکادمی علوم سلطنتی سوئد نیز هست، می‌گوید: «این یک حقیقت است که حافظه‌ی انسان با افزایش سن تخریب می‌شود، این چیزی است که تمام افراد دیر یا زود آن را تجربه می‌کنند، حتی اگر هرگز به بیماری آلزایمر مبتلا نشوند. به این ترتیب، ارتباط بین پیری مغز و بدن به خوبی مشخص شده است. با این حال، ماهیت دقیق این ارتباط هنوز مشخص نیست. ما زنجیره‌ای از وقایع را که ممکن است به پیر شدن مغز و عروق مرتبط باشند، ردیابی کرده‌ایم.»
آنچه محققان یومیا طراحی کردند، الگوی تشریحی منحصربه‌فردی است که از ضربان قلب شروع می‌شود و بزرگترین شریان‌های بدن را ردیابی کرده و به بهترین عروق مغز می‌رسد. یکی از ویژگی‌های مهم این مدل این است که نشان می‌دهد چرا برخی از فرآیندهای شناختی موجود در این مکانیزم پیشنهادی در معرض خطر قرار دارند؟
با افزایش سن بدن، شریان‌های بزرگی مانند آئورت سفت و سخت می‌شوند و بخش زیادی از توانایی جذب فشار خون ایجاد شده توسط پمپاژ خون به درون عروق خونی را از دست می‌دهد. بنابراین، چنین پالسی فشار زیادی را به رگ‌های خونی کوچک‌تری که در مغز وجود دارند منتقل می‌کند. در نتیجه‌ی این امر، رگ‌های خونیِ بسیار کوچک مغز یا همان مویرگ‌ها، در معرض تنش زیادی قرار می‌گیرند که باعث آسیب دیدن سلول‌های داخل دیواره‌های مویرگی و اطراف آن‌ها می‌شود. این سلول‌ها در تنظیم جریان خون مویرگی نقش مهمی را بر عهده دارند. اگر این رگ‌های خونی ظریف آسیب ببینند، این مساله باعث افزایش میزان خون‌رسانی به مغز شده و بر روی فرآیندهای شناختی تاثیر می‌گذارد.
طبق مدلی که محققان ارائه کرده‌اند، هیپوکامپ موجود در مغز بسیار آسیب‌پذیر است. چرا که ساختار این قسمت از مغز برای حافظه رویدادی، که توانایی به خاطر آوردن حوادث روی داده در گذشته را بر عهده دارد از اهمیت بالایی برخوردار است. آسیب‌پذیری هیپوکامپ مربوط به این واقعیت است که در نزدیکی عروق بزرگ قرار دارد و بنابراین بیشتر در معرض این افزایش فشار قرار می‌گیرد. در یک فرد جوان و سالم، پالس‌ها نرم و آرام هستند، اما در یک فرد سال‌خورده این پالس‌ها می‌توانند به قدری قدرتمند باشند که بر بافت مغز تاثیر بگذارند و لذا از طریق جریان خون باعث آسیب‌رسانی به ساختارهای حافظه شوند.
مدل این محققان بر اساس برخی مطالعاتی که در پنج سال گذشته انجام شده طراحی گردیده است. این محققان تحقیقات انجام شده در زمینه‌های مختلف را به نحو دقیق و گسترده‌ای مورد بررسی قرار دادند. بنابراین این نقطه می‌تواند یک نقطه‌ی شروع برای تحقیقات آینده در دراز مدت باشد تا محققان بتوانند راه حل‌هایی را برای کند کردن روند ذکر شده در بالا بیابند.