کشف یک کهکشان شبه‌خوشه‌ای
کشف یک کهکشان شبه‌خوشه‌ای
مجله علمی ایلیاد - ستاره‌شناسان با استفاده از تلسکوپ‌های سوبارو، کک و جمینی توانسته‌اند خوشه‌ی کهکشانی را متعلق به کیهان اولیه کشف کنند. نام این خوشه «z66OD» است. این شبه‌خوشه دارای ۱۲ کهکشان غول‌پیکر است و حدود ۱۳ میلیارد سال نوری از ما فاصله دارد. این قدیمی‌ترین کهکشان به شکل شبه‌خوشه است که تا کنون کشف شده است.
دکتر «دیو کلمنتس» از کالج سلطنتی انگلیس، می‌گوید: «رهگیری شکل گرفتن ساختارهای بسیار بزرگ در کیهان و کهکشان‌های درونی آن‌ها یک راه جدید پیش روی علم ستاره‌شناسی است. نتایج این مطالعات می‌تواند اطلاعات خوبی درباره‌ی فرآیندهای پشت پرده‌ی شکل‌گیری کهکشان‌های شبه‌خوشه‌ای ارائه کند.»
تلسکوپ سوبارو در گذشته توانسته بود یک سحابی عظیم گازی به نام «هیمیکو» را در همین ناحیه کشف کند. بازرسی‌های دقیق‌تر نشان داد که هیمیکو یک کهکشان غول‌پیکر است که توسط ۱۱ کهکشان دیگر همراهی می‌شود و با هم تشکیل یک شبه‌خوشه را می‌دهند.
دکتر «یوئیچی هاریکانه» از رصدخانه‌ی ملی ژاپن، می‌گوید: «شبه‌خوشه در حقیقت یک سیستم نادر و خاص است که چگالی بسیار بالایی دارد و پیدا کردن آن ساده نیست. ما برای اینکه بتوانیم این سیستم را کشف کنیم از دید وسیع تلسکوپ سوبارو برای نقشه‌برداری از ناحیه‌ای بزرگ در آسمان استفاده کردیم.»
در نقشه‌ای که سوبارو از آسمان تهیه کرده بود، محققین در ابتدا توانستند یک کاندیدا برای شبه‌خوشه پیدا کنند. این کاندیدا در مکانی قرار داشت که یک کهکشان با چگالی ۱۵ برابر بیشتر از معمول حضور داشت. دانشمندان رصدهای بعدی را با استفاده از تلسکوپ‌های کک و جمینی انجام دادند و ثابت کردند که این کهکشان در حقیقت یک شبه‌خوشه‌ی کهکشانی است.
در نقشه‌ی تهیه شده توسط سوبارو دانشمندان یک شبه‌خوشه‌ی دیگر به نام «z57OD» را نیز شناسایی کردند. این شبه‌خوشه دارای حداقل ۴۴ کهکشان است و در فاصله‌ی ۱۲.۷ میلیارد سال نوری از زمین قرار دارد. دانشمندان دریافتند که تعداد ستاره‌های در حال شکل‌گیری درون شبه‌خوشه‌ی z66OD تا ۵ برابر بیشتر از کهکشان‌هایی با همین جرم است. آن‌ها می‌گویند: «ما معتقدیم که این نرخ بالای شکل‌گیری ستاره به دلیل مقادیر بسیار زیاد گازی است که درون این سیستم وجود دارد. این گازها مواد اولیه‌ی ستاره‌زایی و در نتیجه شکل‌گیری کهکشان‌ها محسوب می‌شوند.»
محققین دریافتند که هیمیکو در مرکز شبه‌خوشه‌ی z66OD قرار ندارد، بلکه در لبه‌های آن است و ۵۰۰ میلیون سال نوری از مرکز آن فاصله دارد. «ماسامی اوچی» از دانشگاه توکیو، می‌گوید: «قابل درک نیست که چرا هیمیکو در مرکز شبه‌خوشه نیست. امیدواریم روزی بتوانیم رابطه‌ی بین خوشه‌های کهکشانی و کهکشان‌های عظیم درون آن‌ها را درک کنیم.» کشفیات این دانشمندان طی مقاله‌ای در مجله‌ی Astrophysical Journal منتشر شده است.