یخ موجود در ماه از کجا آمده است؟
یخ موجود در ماه از کجا آمده است؟
مجله علمی ایلیاد - مدارگردهای ماه از جمله فضاپیمای «چاندرایان-۱» هند و مدارگرد شناسایی ماه ناسا «LRO» اخیراً توانستهاند در کف برخی از حفرههای موجود در قطب جنوب ماه، یخ کشف کنند. تا کنون کسی نمیدانست که این یخها چه زمانی و چگونه آنجا تشکیل شدهاند. مطالعهی جدیدی که محققین دانشگاه براون و مرکز گدارد ناسا انجام دادهاند، نشان میدهد که هر چند برخی از این یخها میلیاردها سال قدمت دارند، ولی برخی نیز در زمانهای نزدیکتر تشکیل شدهاند.
«آریل داچ» و همکارانش از دانشگاه براون، با استفاده از دادههای مدارگرد «LRO» به بررسی قدمت حفرههایی که در آنها یخ تشکیل شده است پرداختهاند. برای محاسبهی عمر هر حفره، تعداد حفرههای کوچکتر ایجاد شده در حفرهی بزرگ شمارش شده است. بیشتر یخهایی که بر روی ماه گزارش شدهاند در حفرههایی تشکیل شدهاند که حدود ۳.۱ میلیارد سال پیش ایجاد شدهاند. از آنجا که عمر یخ نمیتواند بیش از عمر حفره باشد، بنابراین زمان تشکیل این یخها حداقل از یک طرف محدود میشود.
دانشمندان میگویند: «فقط به خاطر اینکه عمر حفرهها بالا است نمیتوان گفت که یخها نیز از قدمت بالایی برخوردارند، ولی در این مورد شواهدی وجود دارد که عمر بالای یخها را نشان میدهد. یخها به صورت تکه تکه هستند و این یعنی یخها در زمانهای بسیار قدیم تحت تاثیر سنگهای آسمانی کوچک و یا دیگر اجرام کیهانی خورد شدهاند. اگر واقعاً یخهای یافتشده باستانی باشند، نشان میدهد که باید کاوش بیشتری روی ماه صورت گیرد؛ شاید بتوان به منابع بالقوهای در آنجا دست یافت.»
هر چند اکثر یخهای کشف شده در حفرههای باستانی قرار دارند، ولی این تیم تحقیقاتی توانستهاند شواهدی از وجود یخ در حفرههای کوچکتر و جدیدتر نیز کشف کنند. آنها نتیجه گرفتهاند که برخی از یخهای در زمانهای اخیر تشکیل شدهاند.
اگر قبول کنیم که یخ با عمرهای مختلف بر روی ماه وجود دارد، پس باید بدانیم که منشاء این یخها میتواند متفاوت باشد. یخهای قدیمیتر میتوانند در اثر برخورد سیارکها و دنبالهدارهای حاوی آب به سطح ماه درون حفرهها باقی مانده باشند. همچنین این یخها میتوانند در اثر فعالیتهای آتشفشانی از عمق ماه بر روی سطح آن آمده باشند. یخهای جدیدتر نمیتوانند در اثر این موارد ایجاد شده باشند، زیرا اخیراً سیارک آبداری به ماه برخورد نکرده و فعالیتهای آتشفشانی ماه نیز میلیاردها سال پیش متوقف شده است. بنابراین شاید یخهای اخیر در نتیجهی بادهای خورشیدی بر روی ماه تشکیل شده باشند. برای فرستادن مجدد انسان بر روی ماه باید منابع موجود در آن را بشناسیم.
نتایج این مطالعه در مجلهی Icarus به چاپ رسیده است.