از اثر گلخانه‌ای چه می‌دانید؟
از اثر گلخانه‌ای چه می‌دانید؟
رادیو ایلیاد
از اثر گلخانه‌ای چه می‌دانید؟
مجله علمی ایلیاد - زمین به خاطر فاصله‌ی مناسبی که از خورشید دارد، نه آنچنان سرد و نه آنچنان گرم است و به همین خاطر امکان حیات بر روی آن فراهم شده است. با این حال، دمای کنونی زمین مدیون اثر گلخانه‌ای است. با وجود این اثر، انرژی خورشید بر روی سطح زمین باقی می‌ماند و به این ترتیب هوای زمین گرم می‌شود.
منشاء اثر گلخانه‌ای اتمسفر زمین است. نورهای مرئی، ماورا بنفش و مادون قرمز قادر هستند از لایه‌ی گاز اطراف زمین عبور کنند. ۷۰ درصد این اشعه‌های پُرانرژی جذب اقیانوس‌ها، خشکی و اتمسفر زمین می‌شوند و ۳۰ درصد آن به فضای اطراف منعکس می‌شود. اگر سطح زمین گرم شود، برخی از اشعه‌های مادون قرمز جذب شده را مجدداً آزاد می‌کند. این اشعه قادر به عبور از لایه‌ی گازی اطراف زمین نیست و باعث بالا رفتن دمای زمین می‌شود. این کار را انسان‌ها در گلخانه‌ها انجام می‌دهند و به همین دلیل اثر گلخانه‌ای نامیده می‌شود.
اگر اتمسفر زمین وجود نداشت دمای سطح زمین مانند ماه سرد و در حدود ۱۵۰- درجه‌ی سانتی‌گراد و فاقد حیات بود. به خاطر وجود اثر گلخانه‌ای دمای متوسط زمین ۱۵ درجه‌ی سانتی‌گراد است. گازهای گلخانه‌ای طبیعی عبارت‌اند از بخار آب، دی‌اکسیدکربن، متان، اکسیدهای نیتروژن و اوزون. چندین گاز تولید کارخانه‌ها مانند کلروفلووروکربن‌ها نیز اثر گلخانه‌ای ایجاد می‌کنند. در قرن گذشته به خاطر فعالیت‌های انسانی مانند سوزاندن سوخت‌های فسیلی و کشاورزی روزافزون، غلظت گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر زمین رو به افزایش گذاشته است. از اواسط قرن بیستم، گازهای گلخانه‌ای مهم‌ترین محرک تغییرات اقلیمی شده‌اند. سطح دی‌اکسیدکربن در اتمسفر از ابتدای انقلاب صنعتی حدود ۴۰ درصد افزایش داشته است. آخرین باری که اتمسفر زمین این غلظت‌ها را به خود دیده حدود ۳ تا ۵ میلیون سال پیش بوده است.
هنوز هم نقش انسان در گرمایش زمین توسط برخی افراد و دولت‌ها جدی گرفته نمی‌شود، ولی دمای زمین از سال ۱۹۸۵ تا کنون ۰.۸ درجه افزایش داشته و دمای اقیانوس‌ها نیز در بالاترین سطح تاریخی خود است. اثر گلخانه‌ای فرآیندی طبیعی است که همه‌ی اجرام موجود در منظومه‌ی شمسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. نمونه‌ای از این اجرام سیاره‌ی ناهید است که اندازه‌ای تقریباً مشابه زمین دارد و آنچنان هم به نسبت زمین به خورشید نزدیک‌تر نیست. میلیاردها سال پیش دمای ناهید به نحوی بوده است که امکان وجود آب مایع در آن فراهم بوده است.
ولی با ورود بخار آب به اتمسفر این سیاره، دمای آن از ۵۰ تا ۳۷۰ درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش یافته است و همه‌ی اقیانوس‌های آن تبخیر شده‌اند. برخی از دانشمندان حدس می‌زنند که در دوره‌ای طولانی، وجود بخار آب و دی‌اکسیدکربن در اتمسفر مریخ نیز حالت گلخانه‌ای ایجاد کرده است. تیتان یکی از قمر‌های زحل نیز دارای اتمسفری غنی از نیتروژن است که این قمر را در معرض اثر گلخانه‌ای قرار داده است. وجود این اثر در منظومه‌های دیگر ستاره‌ها نیز محتمل است.