سرگذشت بزرگ‌ترین قمر مریخ چه بوده است؟
بزرگ‌ترین قمر مریخ
مجله علمی ایلیاد - مدارگرد مارس اکسپرس، متعلق به آژانس فضایی اروپا، در تاریخ ۱۷ نوامبر ۲۰۱۹ از نزدیکی قمر بزرگ‌تر مریخ، به‌نام «فوبوس» عبور کرده و توانسته است تصاویری زیبا از آن ثبت کند. در این تصاویر، حرکات و جزئیات سطح این قمر به نمایش درآمده است.
فوبوس یک قمر خاص است، زیرا مدار آن نسبت به همه‌ی قمرهای موجود در منظومه‌ی شمسی، فاصله‌ی کمتری از سیاره‌ی میزبان دارد. مدار این قمر در فاصله‌ی ۶۰۰۰ کیلومتری سطح مریخ است و هر بار طی کردن آن، ۷ ساعت و ۳۹ دقیقه زمان می‌برد. ابعاد این قمر نیز ۱۸ در ۲۲ در ۲۶ کیلومتر است. سطح فوبوس دارای نشانه‌ها و حفره‌های ناشی از برخورد دیگر اجرام آسمانی است.
اعضای تیم مارس اکسپرس، می‌گویند: «بزرگ‌ترین حفره‌ای که می‌توان بر روی سطح فوبوس دید حدود ۱۰ کیلومتر قطر دارد. بر روی سطح فوبوس، می‌توان شیارهای خطی بلندی را نیز مشاهده کرد که در مورد منشاء آن‌ها اطلاعات دقیقی در دست نیست. شاید آشغال‌های فضایی بر روی سطح فوبوس غلطیده باشند و این نشانه‌ها را به جا گذاشته باشند و یا شاید نیروی کشش سیاره‌ی مادر این قمر، باعث حرکت آن در جهات مختلف و در نتیجه، ایجاد این شیارها شده باشد.»
در این تصاویر جدید می‌توان فوبوس را از زوایای مختلفی مشاهده کرد که این موضوع برای دانشمندان اهمیت بالایی دارد. محققین می‌گویند: «بر اساس سایه‌ها می‌توان موقعیت خورشید را در تصاویر حدس زد. این سایه‌ها باعث بزرگنمایی خصوصیات سطحی فوبوس می‌شوند و به کمک آن‌ها می‌توان ارتفاع، عمق، تخلخل، میزان انعکاس مواد سطحی قمر و دیگر خصوصیات پستی و بلندی‌های روی قمر را محاسبه کرد. زاویه‌ی فاز زمانی صفر در نظر گرفته می‌شود که خورشید دقیقاً پشت سر بیننده قرار داشته باشد. در این زاویه، همه‌ی نور ورودی به فوبوس، به‌صورت عمودی بر آن می‌تابند و عموماً به فضا انعکاس داده می‌شود و به این ترتیب، باعث می‌شود جسم تحت نظاره روشن‌تر به‌نظر بیاید و سایه‌ها به‌طور کل حذف شوند. در تصاویر مشاهده شده کمترین زاویه‌ی فاز ۰.۹۲ درجه است. این وضعیت قرارگیری خورشید، مدارگرد مارس اکسپرس و فوبوس بسیار نادر است و فقط سه بار در سال اتفاق می‌افتد. بار بعدی که زاویه‌ی فاز به زیر یک درجه می‌رسد، آوریل ۲۰۲۰ خواهد بود. در این زمان‌ها می‌توان اطلاعات دقیق‌تری در مورد مشخصات فوبوس و همچنین رفتار، منشاء احتمالی، مشخصات مداری و محل قرارگیری آن در فضا کسب کرد.»