آیا راهی برای جلوگیری از مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها وجود دارد؟
آیا راهی برای جلوگیری از مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها وجود دارد؟
مجله علمی ایلیاد - مهندسین علوم زیستی در بلژیک، در حال توسعه‌ی استراتژی جدیدی هستند که طی آن ضعیف شدن باکتری‌ها با جلوگیری از همکاری کردن آن‌ها با یکدیگر صورت می‌گیرد. بر خلاف آنتی‌بیوتیک‌ها، در این روش مقاومتی در باکتری‌ها ایجاد نمی‌شود، زیرا باکتری‌های غیرمقاوم تعداد بسیار بیشتری نسبت به باکتری‌های مقاوم خواهند داشت. نتایج یافته‌های این محققین در مجله‌ی Nature Communications منتشر شده است.
آنتی‌بیوتیک‌های مرسوم با کشتن باکتری‌ها، فعالیت آن‌ها را کاهش می‌دهند. برخی از باکتری‌ها نسبت به این آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم می‌شوند و می‌توانند رشد بیشتری داشته باشند و نسبت به باکتری‌های غیرمقاوم، دست برتر را داشته باشند. بنابراین استفاده‌ی مداوم از آنتی‌بیوتیک‌ها باعث می‌شود که باکتری‌های بیشتری به آن‌ها مقاوم شوند. به هر حال، باکتری‌ها رفتارهای گروهی از خود نشان می‌دهند؛ به‌عنوان مثال، می‌توانند لایه‌ای محافظ در اطراف تجمعات خود بسازند. پلاک‌های دندان نمونه‌ای از این لایه‌های محافظ هستند. رفتارهای اجتماعی باکتری‌ها، هدف جدید و جالبی برای درمان‌های ضدباکتریایی است.
محققین نشان داده‌اند که جلوگیری از ایجاد لایه‌های محافظ، باعث تضعیف جامعه‌ی باکتری‌ها می‌شود و در نتیجه از بین بردن آن‌ها را راحت‌تر می‌کند. آن‌ها از یک ماده‌ی شیمیایی ضدباکتری برای از بین بردن لایه‌های محافظ استفاده کرده‌اند. پروفسور «استیناکرز» از آزمایشگاه MICA دانشگاه کی‌یو لوون بلژیک به‌عنوان نویسنده‌ی اصلی مقاله، می‌گوید: «اگر لایه‌ی حفاظتی بر روی باکتری‌ها وجود نداشته باشد، تمیز کردن و کشتن آن‌ها با نیروهای مکانیکی راحت‌تر از آنتی‌بیوتیک‌ها و سیستم ایمنی بدن است.»
دانشمندان مقاومت باکتری‌ها در برابر این ماده‌ی جدید را با مقاومت باکتری‌ها در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقایسه کرده‌اند. آن‌ها می‌گویند: «ما مشاهده کرده‌ایم که باکتری‌ها به‌عنوان یک گروه، نسبت به ماده‌ی ضرباکتریایی ما مقاوم نمی‌شوند، ولی همین باکتری‌ها به سرعت در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم می‌شوند.»
علیرغم همه‌ی این‌ها، باز هم تعداد معدودی باکتری وجود خواهد داشت که به ماده‌ی شیمیایی جدید نیز مقاوم می‌شوند. این تعداد می‌توانند باز هم لایه‌ی حفاظتی خود را ایجاد کنند، ولی از آنجا که رشد باکتری‌های غیرمقاوم سریع‌تر از این باکتری‌ها است، بنابراین باکتری‌های مقاوم نمی‌توانند کاری از پیش ببرند. با این حساب، می‌توان گفت که روش‌های ضدباکتریایی که از همکاری باکتری‌ها با یکدیگر جلوگیری می‌کنند، می‌توانند راه‌حل مناسبی برای مساله‌ی مقاومت به آنتی‌بیوتیک باشند.
دانشمندان می‌گویند: «هدف ما این است که بتوانیم این روش از بین بردن میکروب‌ها را به صورت عملی برای بیماران استفاده کنیم. از این مواد می‌توان به صورت قرص و یا لایه‌ی روکش بر روی دندان استفاده کرد. از آن می‌توان همزمان با آنتی‌بیوتیک نیز استفاده برد. می‌توان کاربردهای متعددی در کشاورزی، صنعت و منازل نیز برای این ماده متصور بود.»