کشف سیاره ای شبیه زمین در فاصله 20 سال نوری

سیاره نویافته خیلی از کره زمین بزرگتر نیست. منجمان سیاره ای را در خارج از منظومه شمسی ردیابی کرده اند که بیش از هر سیاره خارجی دیگری که تا به امروز کشف شده به زمین شباهت دارد؛ کره ای که امکان دارد آب بر سطح آن جاری باشد. این سیاره در مدار ستاره کم فروغی به نام "Gliese 581" که فقط 20 سال و شش ماه نوری از زمین فاصله دارد در صورت فلکی "میزان" (Libra) کشف شده است. دانشمندان این کشف را با کمک تلسکوپ 6/3 متری "اسو" (رصدخانه جنوبی اروپایی) انجام داده اند. آنها می گویند دمای ملایم سطح سیاره بدان معنی است که هرگونه آبی در آن احتمالا در حالت مایع وجود دارد و این موضوع شانس وجود حیات در آن را افزایش می دهد.

 

استفان اودری از رصدخانه ژنو که نویسنده اصلی مقاله ای علمی در این باره است می گوید: "ما تخمین زده ایم که میانگین دمای این 'ابرزمین' چیزی میان صفر و 40 درجه سانتیگراد باشد، و بنابراین آب در آن در حالت مایع خواهد بود." "به علاوه، شعاع آن تنها باید یک و نیم برابر شعاع زمین باشد، و مدل ها پیش بینی می کند که این کره یا سنگی است - مثل زمین - یا پوشیده از اقیانوس ها."

 

خاویر دلفوسه، از اعضای تیم محققان دانشگاه گرنوبل، افزود: "همانطور که می دانیم آب برای وجود حیات اهمیت اساسی دارد." به اعتقاد وی این سیاره ممکن است به هدف خیلی مهمی برای ماموریت های آینده فضایی جهت یافتن زندگی فرازمینی بدل شود. در اینگونه ماموریت ها تلسکوپ هایی در فضا قرار داده خواهد شد که می توانند "نشانه های" نوری گویای وجود فرآیندهای بیولوژیکی را ردیابی کنند. این رصدخانه های فضایی در پی ردیابی آثار گازهای جوی مانند متان و حتی نشانگرهای کلوروفیل، رنگدانه های گیاهان زمینی که نقشی حیاتی در فتوسنتر بازی می کنند، برخواهند آمد.

 

این سیاره خارجی کوچکترین سیاره یافت شده تا به امروز است و ظرف تنها 13 روز یک دور کامل حول ستاره مرکزی می گردد. در اصطلاح منجمان به سیاراتی که حول سایر ستاره ها غیر از خورشید می گردند سیاره خارجی گفته می شود. فاصله این سیاره از ستاره مرکزی چهارده بار کمتر از فاصله زمین از خورشید است. با این حال با توجه به اینکه این ستاره مرکزی کوچکتر و سردتر - و در نتیجه کم فروغ تر - از خورشید است، سیاره مورد نظر در "ناحیه قابل سکونت" اطراف آن، یعنی ناحیه ای که آب می تواند در آن به صورت مایع باشد قرار دارد.

 

منظومه گلیس 581 توسط رصدخانه جنوبی اروپایی (European Southern Observatory) در لا سیلا واقع در کویر آتاکاما شناسایی شد. پژوهشگران برای این اکتشاف، از یک ابزار بسیار حساس که می تواند تغییرات بی نهایت کوچک در شتاب یک ستاره هنگام کشیده شدن توسط نیروی گرانش سیاره ای در آن اطراف را اندازه گیری کند استفاده کردند.

 

منجمان هنوز مجبور به توسل به این شیوه ها هستند زیرا تلسکوپ های فعلی قادر به عکس گرفتن از اجرام آسمانی خیلی دوردست و کم فروغ مانند سیارات خارجی نیستند، به ویژه اگر در نزدیکی ستاره ای درخشان قرار داشته باشند. تاکنون وجود سه سیاره در منظومه گلیس 581 استنباط شده است. به غیر از "اَبَر زمین" دو سیاره دیگر یکی 15 برابر زمین و دیگری 8 برابر زمین در این منظومه وجود دارد.

 

کشف تازه باعث هیجان زیادی میان دانشمندان شده است. از میان 200 سیاره خارجی که تاکنون کشف شده، شمار بسیار زیادی از آنها غول های گازی از نوع مشتری هستند که دمای آنها به علت نزدیکی به خورشیدهای داغ، بسیار بالاست. الیسون بویل، مسئول بخش نجوم در موزه علوم لندن در مورد این اکتشاف گفت: "از همه سیاراتی که تاکنون در اطراف سایر ستاره ها پیدا کرده ایم، این یکی طوری به نظر می رسد که گویی حاوی مخلفات لازم برای حیات باشد."

 

"فاصله اش از ما 20 سال نوری است یعنی به این زودی ها به آن پا نخواهیم گذاشت و باید منتظر انوع تازه فناوری های رانشی که می تواند در آینده تغییر کند باشیم. و واضح است که تلسکوپ های قدرتمندی را بر آن متمرکز خواهیم کرد تا ببینیم چه می توانیم رؤیت کنیم."

 

"اینکه آیا جای دیگری (غیر از زمین) زندگی وجود دارد یا نه سوالی اساسی است که همه ما می پرسیم."