اطلاعاتی جالب در مورد ستاره‌ی قطبی

مجله علمی ایلیاد - به نظر می‌رسد، اتفاق خاصی برای ستاره‌ی قطبی در حال رخ دادن است. انسان‌ها قرن‌ها است که در حال رصد کردن ستاره‌ی قطبی هستند. این ستاره‌ی نورانی به‌نام ستاره‌ی شمالی نیز شناخته می‌شود و قرن‌ها به عنوان راهنمای مسافرانی که قطب‌نما ندارند، مورد استفاده قرار گرفته است. این ستاره نزدیک‌ترین ستاره‌ی متغیر قیفاووسی به زمین محسوب می‌شود.

ستاره‌ی قطبی بخشی از یک سیستم دوتایی است. این ستاره یک خواهر کم‌نورتر دارد که به‌نام «ستاره‌ی قطبی-بی» شناخته می‌شود و ما می‌توانیم آن‌را از زمین به خوبی مشاهده کنیم. دانشمندان اذعان دارند که هر چه بیشتر در مورد ستاره‌ی قطبی تحقیق می‌کنند، بیشتر می‌فهمند که اطلاعات کمی در مورد آن دارند. چیزی که بیشترین تردیدها در مورد آن وجود دارد، این است که کسی نمی‌تواند اندازه‌ی و فاصله‌ی دقیق این ستاره از زمین را تخمین بزند.

ستاره‌شناسان چند راه محدود برای محاسبه‌ی جرم، سن و فاصله‌ی ستاره‌هایی مانند ستاره‌ی قطبی دارند. یکی از این روش‌ها، مدل تکامل ستاره‌ای است. ستاره‌شناسان می‌توانند با مطالعه‌ی درخشش، رنگ و نرخ تپندگی ستاره‌ها به داده‌های مربوط به جرم، سن و فاصله‌ی ستاره‌ها از زمین دست یابند. این مدل‌ها برای مطالعه‌ی ستاره‌های تپنده دقیق عمل می‌کنند، زیرا نرخ تپندگی این ستاره‌ها با درخشش آن‌ها رابطه‌ی مستقیم دارد و به این ترتیب، می‌توان به راحتی فاصله‌ی ستاره را محاسبه کرد.

برای مطالعه‌ی ستاره‌ی قطبی راه‌های دیگری نیز وجود دارند که با مدل‌های پیش‌گفته تطابق ندارند. «هیلدینگ نیلسون» از دانشگاه تورنتو، به‌عنوان نویسنده‌ی مقاله‌ای در این زمینه، می‌گوید: «ستاره‌ی قطبی یک سیستم دوتایی واقعی است و شما می‌توانید جفت آن‌را در حال گردش به دور ستاره ببینید. گردش این جفت به دور ستاره‌ی قطبی، ۲۶ سال به طول می‌انجامد.»

محققین تا کنون نتوانسته‌اند یک مدار کامل ستاره‌ی قطبی را رصد کنند، ولی ستاره‌های مشابه آن‌را به خوبی رصد کرده‌اند و مدارات این‌چنینی را به خوبی می‌شناسند. نیلسون می‌گوید که می‌توان با بکارگیری قوانین گرانش نیوتن، جرم ستاره‌های دوتایی را محاسبه کرد. این اطلاعات در ترکیب با رصدهای انجام شده توسط هابل می‌تواند منجر به اندازه‌گیری دقیق فاصله‌ی ستاره‌ها و در نتیجه جرم آن‌ها شود. این اندازه‌گیری‌ها نشان داده است که ستاره‌ی قطبی به‌طور تقریبی ۳.۴۵ برابر خورشید، جرم دارد. این مقدار جرم کمتر از چیزی است که مدل تکاملی ستاره‌ای پیش‌بینی می‌کند، زیرا این مدل جرم ستاره‌ی قطبی را ۷ برابر جرم خورشید به‌دست می‌آورد.

چیز دیگری که درباره‌ی این سیستم دوتایی عجیب به نظر می‌رسد، این است که ستاره‌ی قطبی-بی از همراه خود بسیار قدیمی‌تر است که برای یک سیستم دوتایی عجیب به‌نظر می‌آید. یکی از توجیهات برای این موارد عجیب درباره‌ی ستاره‌ی قطبی این است که شاید این سیستم دوتایی در ابتدا یک ستاره بوده که متلاشی و تبدیل به دو ستاره شده‌ است. تئوری‌های دیگری نیز در این زمینه مطرح هستند که هیچکدام پشتوانه‌ی محکمی ندارند.