سفر به ماه؛ آغاز یک شَک

مجله علمی ایلیاد - پروژه‌ی بزرگ آپولو، نه فقط به ماموریت‌های پیچیده‌ی موفقیت‌آمیز آن، بلکه به پیشینه‌ای عظیم وابسته است. برنامه‌ریزی‌های علمی، آماده‌سازی جامعه، تامین هزینه‌ها، کارهای تحقیقاتی، انجام آزمایش‌های زمینی و انجام پروژه‌های آزمایشی بخش‌های مهم از این تاریخچه هستند. پروژه‌های «جمنای» در دهه‌ی ۶۰ میلادی، پیش‌زمینه‌ای برای ارتقاء دانش فضایی و روش‌های انجام ماموریت‌های فضایی بود. همچنین برنامه‌ی فضایی «مرکوری»، پروژه‌ای بود که طی آن ناسا موفق شد، اولین فضانوردان آمریکایی را به مدار زمین ارسال کند.  

 

این‌ها تنها بخشی از تلاش‌های انجام شده برای رسیدن به یک هدف بلندپروازانه است که قصد داشت انسان را به ماه بفرستد. در ژوئیه‌ی سال ۱۹۶۹ میلادی  و طی ماموریت آپولو ۱۱، این هدف با قدم گذاشتن «نیل آرمسترانگ» بر روی ماه به حقیقت پیوست و توانست رویایی دست‌نیافتنی را محقق کند. در دسامبر سال ۱۹۷۲، با انجام ماموریت آپولو ۱۷، پرونده‌ی این ماموریت بسته شد. در کل و طی انجام ۶ ماموریت موفق، ۱۲ فضانورد پا بر روی ماه گذاشتند و توانستند گام‌هایی اساسی در پیشرفت صنعت فضانوردی و شناخت ماه بردارند.

 

اما چند سال پس از اتمام پروژه‌های آپولو، شک‌هایی درباره‌ی حقیقی بودن سفر به ماه ایجاد شد. در آن زمان، اقتصاد آمریکا وارد بحران شده بود و چیزی که بیش از هر چیزی به چشم مردم عادی می‌آمد، هزینه‌های هنگفت این پروژه بود. هزینه‌ای بیش از ۲۵ میلیارد دلار!

 

در آن زمان، شوروی در برنامه‌های بزرگ فضایی خود شکست‌های پیاپی خورده بود و تنها افتخار بزرگش، ارسال اولین انسان به مدار زمین بود. با این وجود، شاید جالب باشد که بدانید، مقامات شوروی از همان ابتدای انجام پروژه‌ی آپولو ۱۱، موفقیت این ماموریت را تایید و به رقیب خود تبریک گفته بودند.

 

اولین شکاک به سفرهای انسان به ماه، نه از بلوک شرق، بلکه از دل کشور آمریکا بلند شد. کارمند یکی از بنگاه‌های انتشاراتی وابسته به یکی از شرکت‌های سازنده‌ی موتورهای موشک ساترن۵، در سال ۱۹۷۴ کتابی با عنوان «ما هرگز به ماه نرفته‌ایم، زیان ۳۰ میلیارد دلاری آمریکا» را منتشر کرد که در آن موضوعاتی را مبنی بر دروغ بودن این سفرها ارائه می‌کرد. این کتاب، موجی از تردید را درباره‌ی حقیقت سفر به ماه در جهان به پا کرد. پس از آن، ساخت فیلمی به نام «کاپریکون وان» با موضوع دروغ سیاست‌مداران درباره‌ی ماموریت سفر به سیاره‌ی مریخ با کمک دست‌نشانده‌هایی در هالیوود، داستان شک به ماموریت آپولو را چند برابر کرد. این فیلم، اشارات غیرمستقیمی به پروژه‌ی آپولو و ماموریت آپولو ۱۱ داشت. تمام این اتفاقات، با چند رسوایی انتخاباتی و سیاسی در آمریکا و کناره‌گیری رئیس‌‌جمهور «ریچارد نیکسون» همراه شد که همه‌ی این رخدادهای همزمان، بیش از پیش بر طبل توخالی دروغ بودن سفر به ماه کوبید.

 

اما از همان زمان تا امروز، دانشمندان و اخترشناسان دانشگاهی و آماتور، نظر دیگری داشته‌اند و دارند. آن‌ها که از تاریخچه و جزئیات فنی و علمی این پروژه بیش از مردم عادی آگاهی داشته و دارند، در برابر این شایعه‌پراکنی‌ها ایستاده‌اند و با دلایل علمی، به شبهات ایجاد شده در این زمینه پاسخ‌های علمی و منطقی می‌دهند. شبهاتی که ساخته‌ی ذهن افرادی است که دائماً به تئوری‌های توطئه فکر می‌کنند و اعتقاد دارند دست‌هایی پشت پرده است که حقایقی را از مردم جهان پنهان می‌کنند. پاسخ گفتن به این شبهات آن‌چنان برای افراد آگاه دشوار نیست؛ چرا که شبهات شکاکان سفر انسان به ماه، آن‌قدر پیش‌پا افتاده است که به راحتی می‌توان به بسیاری از آن‌ها پاسخ‌هایی با مستندات علمی گفت. شبهاتی همچون وزش باد به پرچم در ماه، سد کمربند ون‌آلن، آسمان تاریک و بی‌ستاره، عدم وجود حفره در محل فرود، عدم پراکندگی غبار در اثر فرود، سایه‌ها، پس‌زمینه‌های مناظر ماه، کیفیت تصاویر، عدم وجود شعله در زمان ترک ماه، تعادل ماه‌نورد‌ و فضانوردان و عدم بازگشت انسان به ماه پس از ماموریت آپولو ۱۷، نمونه‌هایی از آن‌ها است.

 

خیلی از افراد عادی مشکوک به حقیقی بودن سفر انسان به ماه، حتی ابتدایی‌ترین اطلاعات درباره‌ی ماموریت‌های آپولو را ندارند. برای مثال یک نظرسنجی انجام شد که طی آن یک سوال ساده درباره‌ی ماموریت‌های آپولو از مردم پرسیده شد و آن اینکه «تا کنون چند نفر پا بر روی ماه گذاشته‌اند؟» جالب است که بیش از ۹۰ درصد مردم، پاسخ‌هایی اشتباه به اسنت سوال داده‌اند که نشان می‌دهد اطلاعات جامعه درباره‌ی سفر به ماه چقدر کم است.

 

 

جالب است بدانید که در خلال انجام تمام فرآیند سفر انسان به ماه، بیش از ۲۰ هزار شرکت تجاری به‌عنوان پیمان‌کاران بخش‌های کوچک و بزرگ با ناسا همکاری کردند و جمعاً چیزی حدود ۴۰۰ هزار نفر از قبیل کارگر، طراح، دانشمند، مهندس و فضانورد در این پروژه حضور داشته‌اند. آیا نگه‌داشتن رازی به این بزرگی، در بین این تعداد انسان شدنی است؟ پاسخ واضح است؛ سفر انسان به ماه، کاری حقیقتاً بزرگ بود که ناسا توانست انجام دهد و زمینه را برای انجام کارهای بزرگتری پس از آن، مثل ساخت شاتل‌ها برای فرستادن انسان به مدار زمین، همکاری در توسعه‌ی ایستگاه فضایی بین‌المللی، ساخت و پرتاب کاوشگرهای گوناگون به نقاط مختلف منظومه‌ی شمسی و ارسال انسان به سیاره‌ی مریخ در آینده، آماده کرد.  

 

در آینده و طی مقالاتی دیگر، درباره‌ی سوالات موجود پیرامون سفر به ماه و ماموریت‌های آپولو صحبت خواهیم کرد و به شبهات شکاکان پاسخ خواهیم داد.