کشف سوراخ بزرگی در لایهی اُزون
کشف سوراخ بزرگی در لایهی اُزون
مجله علمی ایلیاد - همزمانی عجیب رخدادهای اتمسفری، باعث ایجاد بزرگترین سوراخ لایهی اُزون بر روی سرزمین شمالگان شده است. گردبادهای قطبی قدرتمند باعث به تله افتادن هوای سرد در اتمسفر بالای سرزمین شمالگان شده و اجازه داده است تا در استراتوسفر، جایی که لایهی اُزون وجود دارد، ابرهای مرتفع شکل گیرند. در این ابرهای مرتفع، کلروفلوئوروکربنها و هیدروکلروفلوئوروکربنهای موجود در اتمسفر تحت تاثیر اشعهی ماورا بنفش خورشید واکنش داده و اتمهای کلر و بروم آزاد میکنند. این اتمها قدرت واکنش و از بین بردن لایهی اُزون را دارند. این گازها در یخچالها مورد استفاده قرار میگیرند.
چنین شرایطی در اتمسفرهای بالای سرزمین جنوبگان بیشتر ایجاد میشود و باعث شده سوراخ بزرگتر لایهی اُزون در نیمکرهی جنوبی باشد. لایهی اُزون در استراتوسفر قرار دارد. استراتوسفر یک لایهی اتمسفری بین ۱۰ تا ۵۰ کیلومتری سطح زمین است. این لایه از زمین در برابر پرتوهای ماورا بنفش خورشید محافظت میکند. زمانی که در نیمکرهی جنوبی بهار است، حدود ۷۰ درصد لایهی اُزون میتواند ناپدید شود و در برخی از مناطق غلظت اُزون حتی به صفر نیز میرسد.
زمانی که در نیمکرهی شمالی بهار است، لایهی اُزون بالای سرزمین شمالگان نیز نازک میشود، ولی متوسط دمای زمستانی سرزمین شمالگان معمولاً گرمتر از سرزمین جنوبگان است و به همین خاطر گیر افتادن هوای سرد در اطراف سرزمین شمالگان به مدت یک ماه یا بیشتر و ایجاد فرصت برای گازها جهت واکنش دادن با لایهی اُزون کمتر محتمل است.
در آوریل سال ۲۰۱۱، لایهی اُزون بالای سرزمین شمالگان حدود ۴۰ درصد نازکتر شد و رکورد جدیدی به جای گذاشت. بنا به گفتهی محققین آژانس فضایی اروپا در فرانسه، رکورد میزان از بین رفتن اُزون در آن سال که مساحتی بالغ بر یک میلیون کیلومتر را شامل میشد، امسال شکسته شده است.
محققین میگویند که در سرزمین شمالگان اکنون پایان زمستان است، جهت تابش خورشید به نحوی است که نازک شدن لایهی اُزون نمیتواند تهدید مهمی برای سلامتی انسانها به حساب آید.