منشا آب بر روی سیارهی سرخ چیست؟
مجله علمی ایلیاد - آنالیز دو سنگ آسمانی مریخی، نشان داده است که مریخ حداقل دو منبع برای تامین آب در تاریخ خود داشته است. این گوناگونی منابع نشان میدهد که مریخ برخلاف زمین و ماه هیچ وقت دارای اقیانوسهای سراسری از سنگهای مذاب نبوده است.
دکتر «جسیکا بارنز» از دانشگاه آریزونا و مرکز فضایی جانسون متعلق به ناسا، میگوید: «دو منبع آبی مختلف از درون مریخ به ما میگوید که شاید نوع چیزی که درون مریخ وجود دارد، متفاوت از دیگر سیارههای سنگی باشد. شاید دو جسم کاملاً متفاوت که هر کدام منشا آبی متفاوتی داشتهاند، با هم برخورد کرده و مریخ را تشکیل داده باشند؛ ولی هیچ وقت کاملاً در یکدیگر آمیخته نشده باشند. این موضوع میتواند بر روی مطالعهی زندگیهای گذشته در مریخ نیز اثر داشته باشد.»
دکتر بارنز و همکارانش با مطالعهی دو ایزوتوپ هیدروژن، شامل هیدروژن سبک و دوتریوم، به بررسی تاریخچهی آبی مریخ پرداختهاند. محققین نمونههای دو شهابسنگ که منشاء مریخی دارند را آنالیز کردهاند تا به نتایج مورد نظر برسند. یکی از سنگهای آسمانی «زیبای سیاه» نام دارد و در آفریقای جنوبی کشف شده است و به مطالعهِ دانشمندان کمک شایانی کرده است. این سنگ حاوی مواد گوناگونی از نقاط مختلف روی سطح مریخ است. دکتر بارنز میگوید: «این سنگ به ما کمک میکند که بفهمیم پوستهی مریخ طی میلیاردها سال به چه شکل بوده است.»
نسبتهای ایزوتوپی نمونههای برداشته شده از سنگهای آسمانی، چیزی بین سنگهای زمین و اتمسفر مریخ است. مقایسهی یافتههای ایزوتوپی این تیم با مطالعات گذشته و همچنین با یافتههای مریخنورد کنجکاوی ناسا نشان میدهد که شرایط سنگهای آسمانی کشف شده مشابه ۴ میلیارد سال پیش مریخ است.
دکتر بارنز میگوید: «این یافته جالب، ولی در عین حال عجیب بود. چگونه میتوان توضیح داد که اتمسفر مریخ طی این ۴ میلیارد سال تغییر کرده است، ولی پوستهی آن بدون تغییر مانده است؟ ما میدانیم که پوستهی مریخ از جامد شدن سطوح زیرین و مذاب تشکیل شده است. قبلاً فکر میکردیم که درون مریخ نیز مانند زمین است، ولی وجود آب در جبهی مریخ چالش اصلی تصور ما بود. به همین خاطر به بررسی مطالعات گذشته پرداختیم.»
محققین دریافتند که سنگهای آتشفشانی مختلف بر روی مریخ حاوی آب با نسبتهای ایزوتوپی متفاوت هستند. دکتر بارنز میگوید: «اگر این نسبتهای مختلف را با یکدیگر ترکیب کنیم، نسبت ایزوتوپی مشاهده شده در سنگهای آسمانی مریخی بهدست میآید. بنابراین ما فکر میکنیم که دو منبع مختلف آبی بر روی مریخ وجود داشته است.»
نتایج این تحقیقات در مجلهی Nature Geoscience منتشر شده است.