تصویر هابل از سرد ترین نقطه کیهان

تصویر هابل از جزییات سحابی سیاره نمای بومرنگ منتشر شد. اخیراً تصویری که تلسکوپ فضایی هابل از سحابی سیاره نمای بومرنگ، در صورت فلکی قنطورس، تهیه کرده بود منتشر شد. این سحابی سیاره نما ی جوان که در فاصله 5000 سال نوری از زمین قرار دارد یکی از سردترین نقاط کیهان است که تا کنون شناخته شده است.سحابی های سیاره نما مراحل پایانی زندگی یک ستاره معمولی هستند و از فوران لایه های خارجی ستاره مرکزی به وجود می آیند. این موجودات آسمانی در آغاز عصر اکتشافات نجومی ، زمانی که ابزارهای رصدی ما هنوز بسیار ابتدایی بودند به شکل قرصی کوچک دیده می شدند از این رو به خاطر ظا هرشان که شبیه به سیارات منظومه شمسی بود به سحابیهای سیاره نما معروف شدند. سحابی سیاره نمای بومرنگ در سال 1358 توسط دو اختر شناس به نامهای کیت تیلور و مایک اسکارت با کمک تلسکوپ بزرگی در استرالیا رصد و به خاطر شکل ظاهرش به نام بومرنگ نامگذاری شد.

 

تلسکوپهای زمینی توانایی تفکیک جزییات این سحابی سیاره نما را ندارند و برای این منظور باید متوسل به تلسکوپ فضایی هابل شد. در سال 1373 یکی از رصدخانه های مجموعه رصدخانه های جنوبی اروپا که در شیلی بنا شده است به اندازه گیری حرارت این سحابی پرداخت. نتیجه به دست آمده بسیار حیرت انگیز بود . دمای این سحابی سیاره نما 272 درجه سانتیگراد زیر صفر است، یعنی تنها یک درجه سانتیگراد بالاتر از صفر مطلق.(پایین ترین حد دما در فیزیک که در آن تمام حرکتهای مولکولی متوقف می شود و مبنای مقیاس کلوین). این سحابی با این دما تبدیل به سرد ترین شی آسمانی شد که در فاصله ای در این حد قرار دارد و دمای آن از تابش پس زمینه کیهان (تابشی به یادگار مانده از انفجار بزرگ که از همه جهات فضا به ما می رسد) نیز کمتر است.

 

در تصویری که تلسکوپ فضایی هابل در سال 1376 در طی یک نوردهی 1000 ثانیه ای و با کمک فیلتر سبز – زرد تهیه کرد. جزییات بیشتری از این سحابی آشکار شده است. دراین تصویر که روز گذشته (5 سال بعد از بعد از عکس برداری) منتشر شد ساختار مرکزی همانند یک پاپیون بزرگ به تصویر کشیده شده است. در این تصویر کمانهایی ظریف و ساختارهای میله ای شکل شبح مانندی در لبه های این ناحیه پاپیونی آشکار شده است. شکل ظاهری این سحابی سیاره نما خود معمایی برای پژوهشگران است چرا که اکثر سحابیهای سیاره نما ظاهری حباب مانند دارند . البته ممکن است به علت سن کم این سحابی هنوز ساختار متقارن این سحابی سیاره نما شکل نگرفته باشد.

 

اخترشناسان احتمال می دهند جریان بادی بسیار شدید ، با سرعت 500000 کیلمتر در ساعت گازهای بسیار سرد را از اطراف ستاره مرکزی دور می کند. ستاره مرکزی این سحابی مدت 1500 سال است که سالانه یک هزارم جرم خورشید را از خود بیرون می ریزد . این مقدار 100 برابر بیش از مقداری است که ستاره ای مشابه هنگام تبدیل شدن به سحابی سیاره نما از خود خارج می کند.و شاید همین توسعه سریع عاملی برای سرد شدن این ناحیه از آسمان باشد. در تصویر هابل نور ستاره مرکزی توسط ذرات غبار منعکس شده و این تصویر را شکل داده است.