کشف منظومه ای دوتایی با ویژگی خاص
کشف منظومه‌ای دوتایی با ویژگی خاص
مجله علمی ایلیاد - یک تیم تحقیقاتی به رهبری پروفسور «پان زیچن» و پروفسور «دی لی» از رصدخانه‌ی ملی اخترشناسی در آکادمی علوم چین «NAOC»، با استفاده از داده‌های به‌دست آمده از تلسکوپ رادیویی «FAST» موفق شد یک تپ‌اختر میلی‌ثانیه‌ای دوتایی را در خوشه‌ی ستاره‌ای «M92» کشف کند.
این تپ‌اختر که «PSR J1717+4307A» و «M92A» نیز نام دارد، نخستین تپ‌اخترِ شناسایی شده در مسیه ۹۲ است. دوره چرخش آن ۳.۱۶ میلی ثانیه است. پیگیریِ مشاهدات نشان داد که این منظومه‌ی دوتایی در یک مدار دایره‌ای با دوره‌ی گردش ۰.۲ روز و شعاع ۱۲۰ هزار کیلومتر است. ستاره‌ی همدم آن ۰.۱۸ برابر جرم خورشید، جرم را دارد و در حال تبدیل شدن به یک ستاره‌ی نسبتاً عظیم است. به دلیل فشردگی مدار، مواد حاصل از ستاره‌ی همدم توسط تپ‌اختر بلعیده می‌شود. چنین منظومه‌ی دوتایی را «عنکبوت پشت‌قرمز» نامیده‌اند. این تپ‌اختر به مانند این نوع عنکبوت به انباشت مواد از ستاره‌ی همدم خود تمایل دارد.
از زمان کشف نخستین تپ‌اختر در سال ۱۹۶۷، هزاران تپ‌ختر در کهکشان راه‌شیری شناسایی شده است. اگرچه برخی از این تپ‌اخترها در صفحه کهکشانی قرار دارند، اما تاکنون چند تپ‌اختر در خوشه‌های کروی مشاهده شده که به دور راه‌شیری گردش می‌کنند. این تپ‌اخترها ابزار خوبی برای کاوشِ نوع بسیار متفاوتی از محیط هستند؛ یعنی هسته‌های ستاره‌ای چگال.
این هسته‌ها از ستاره‌هایی تشکیل شده‌اند که قدمت‌شان به ۱۰ میلیارد سال می‌رسد. تاکنون ۱۵۷ تپ‌اختر در ۳۰ خوشه کروی کشف شده است. این منظومه در مسیه ۹۲ برای نخستین بار در ۹ اکتبر ۲۰۱۷ توسط تلسکوپ FAST شناسایی شد. انتظار می‌رود این تلسکوپ اکتشافات بیشتری در آینده انجام دهد و درک ما را از جمعیت تپ‌اخترها در کهکشان راه‌شیری، تکامل ستاره‌های بزرگ و معادلات حالات مواد متراکم و فشرده ارتقا ببخشد.
جزئیات این مقاله در مجله‌ی Astrophysical Journal Letters منتشر شده است.