چگونگی تولد ستارگان در سحابی رتیل
مجله علمی ایلیاد - این نمای شکلگیری ستارگان که توسط تلسکوپ فضایی هابل گرفته شده، در نزدیکی حومهی سحابی معروف به سحابی رتیل قرار دارد. این ابر مملو از گاز و غبار و ستارگان جوان و انبوه اطرافش آزمایشگاه مناسبی را برای مطالعهی منشاء ستارگان عظیم فراهم آورده است.
ابر صورتی روشن و ستارههای جوان اطراف آن که در تصویر گرفتهشده با تلسکوپ فضایی هابل قابلمشاهده است، با نام «LHA 120-N 150» شناخته میشود. این منطقهی کیهانی، بهعنوان بزرگترین منبع زایش ستارهای شناختهشده در کیهان شناخته میشود. این سحابی در فاصله ۱۶۰،۰۰۰ سال نوری دورتر از ابر ماژلانی بزرگ قرار گرفته است. ابر ماژلانی بزرگ، کهکشان کوتولهی غیرمعمولی است که در همسایگی کهکشان راهشیری قرار دارد.
احتمالاً ابر ماژلانی بزرگ درگذشته یک یا چند برخورد با ابر ماژلانی کوچک داشته است. این فعلوانفعالات باعث شده که یک فرم ستارهای پُرانرژی در همسایهی کوچک ما که بخشی از آن بهعنوان سحابی رتیل شناخته میشود، شکل گیرد.
سحابی رتیل که به نامهای «30Doradus» و «NGC 2070» نیز شناخته میشود، نام خود را مدیون ترتیب تکههای روشنی است که تا حدودی شبیه پاهای رتیل هستند. این سحابی تقریباً ۱۰۰۰ سال نوری وسعت دارد. عدم وجود گردوغبار زیاد، سحابی رتیل را به یکی از بهترین آزمایشگاههای بررسی نحوهی شکلگیری ستارگان، بهویژه ستارگان انبوه تبدیل میکند. این سحابی دارای غلظت فوقالعادهای ناشی از ستارگان عظیمی است که اغلب به آنها اَبَر خوشههای ستارهای گفته میشود.
ستارهشناسان LHA 120-N 150 را مطالعه کردهاند تا در مورد محیطی که ستارههای عظیم در آن شکل میگیرند، اطلاعات بیشتری را کسب کنند. مدلهای نظری شکلگیری ستارگان عظیم نشان میدهد که آنها باید در خوشههای ستارهای تشکیل شوند؛ اما مشاهدات نشان داده که ده درصد از آنها نیز در انزوا تشکیل میشوند. سحابی غولپیکر رتیل با زیرساختهای بیشمار خود، آزمایشگاهی مناسب را برای حل این معما ایجاد میکند، چرا که در آن میتوان ستارههای عظیم را هم بهصورت اعضای یک خوشه و هم در انزوا یافت.
ستارهشناسان با کمک هابل، میتوانند دریابند که آیا ستارههای دورافتاده در سحابی در تنهایی شکلگرفتهاند یا فقط از خواهر و برادرهای خود دور افتادهاند. با این حال، چنین مطالعهای کار سادهای نیست. چرا که ستارگان جوان، خصوصاً ستارگان انبوه، قبل از شکلگیری کامل بسیار شبیه به تودههای غلیظ غبار هستند.
LHA 120-N 150 دهها تُن جرم دارد که ترکیبی از منابع طبقهبندی نشدهاند؛ برخی از آنها ستارگان جوانتر و برخی دیگر احتمالاً تودههای گردوغبار هستند. فقط تجزیهوتحلیل دقیق و مشاهدات، ماهیت واقعی آنها را آشکار میکند و به شما کمک میکند تا سرانجام به سوال بیپاسخ موجود در مورد سرچشمهی ستارگان عظیم پاسخ دهید.
هابل، سحابی رتیل و زیرساختهای آنرا درگذشته رصد کرده، چرا که ستارهشناسان همواره به شکلگیری و تکامل ستارگان علاقهمند بودهاند.