در اعماق اقیانوسهای اقمار فراخورشیدی چه خبر است؟
در اعماق اقیانوسهای اقمار فراخورشیدی چه خبر است؟
مجله علمی ایلیاد - دانشمندان در جستجوی حیات فرازمینی روی سیارههایی تمرکز کردهاند که فاصلهی نسبتاً چندانی با ستارهشان ندارند و امکان وجود آب مایع در سطحشان وجود دارد. اما در درون منظومهیشمسی ما، بهنظر میرسد بخش اعظم آب در خارج از این منطقه قرار داشته باشد. اقماری که اطراف سیارههای غولپیکر سرد قرار دارند، به دلیل نیروهای جزرومدی به دمایی بیش از نقطه ذوب میرسند. بنابراین، ناحیهی جستجو در سایر منظومههای سیارهای در صورتی افزایش مییابد که قمرها را در نظر گرفته باشیم. محققان فرمولی برای محاسبهی وجود و عمق اقیانوسهای زیرسطحی در این اقمار فراخورشیدی پیدا کردهاند.
اگر منظومهیشمسی خودمان را بهعنوان یک نمونه در نظر بگیریم، میبینیم که قمرها اجرام آسمانی امیدوارکنندهتری از سیارهها بهنظر میآیند. قمرهای «انسلادوس»، «اروپا» و شش قمر دیگر مشتری، زحل، اورانوس و نپتون شاید دارای اقیانوس زیرسطحی باشند. آنها در فاصلهای دور از ناحیهی سکونتپذیر واقع شدهاند و دما در سطح آنها بسیار سرد است و تا نقطهی انجماد هم میرسد؛ اما برهمکنش جزرومدی با سیارهی میزبان، باعث میشود بخشهای درونی آنها گرم شود.
با وارد شدن قمرها به این معادله، شکارچیان سیارههای فراخورشیدی از جمله تلسکوپ «PLATO» حالا به جستجوی نشانههای حیات خواهند پرداخت. وقتی اخترشناسان یک قمر فراخورشیدی پیدا میکنند، پرسش اصلی این است که آیا آب مایع در آنها وجود دارد یا خیر؟ محققان موسسهی تحقیقات فضایی SRON و دانشگاه گرونینگن فرمولی طراحی کردهاند که نشان میدهد آیا اقیانوس زیرسطحی وجود دارد یا خیر و عمق آن چقدر است؟
نویسنده اصلی «جسپر جوآ» میگوید: «بر اساس رایجترین تعریفی که تاکنون ارائه شده، منظومهیشمسی ما دو سیاره با سطح سکونتپذیر دارد که عبارتند از زمین و مریخ. همچنین، هشت قمر وجود دارد که احتمال میرود شرایط سکونتپذیر در زیر سطح آنها وجود داشته باشد. اگر این قضیه را به سایر منظومههای سیارهای تعمیم دهید، شاید تعداد قمرهای فراخورشیدی چهار برابر بیشتر از سیارههای فراخورشیدی باشد. در همین راستا، من و همکارانم موفق به طراحی یک فرمول ریاضی شدهایم که کران پایینتری برای عمق اقیانوسهای اقمار در نظر میگیرد. از جمله عواملِ دخیل میتوان به قطر قمر، فاصلهی آن تا سیاره، ضخامت لایه در سطح و رساناییِ گرمایی لایهی یخ یا خاک در زیر سطح اشاره کرد. دو مورد اول قابل اندازهگیری هستند، اما دو مورد دیگر بر اساس منظومهیشمسی ما تخمین زده شدهاند.»
اگر یافتن حیات زیرسطحی بسیار دشوارتر از یافتن حیات در روی سطح است، اما قطعاً دست یافتن به نشانههای خوب در آینده ممکن خواهد شد. اخترشناسان از طریق اتمسفر سیارههای فراخورشیدی به مطالعهی نور ستارهها میپردازند. برای مثال، اخترشناسان میتوانند اکسیژن را شناسایی کنند. وقتی آنها تلسکوپها را به سمت قمرهای فراخورشیدی نشانه بروند، شاید اجرامی مثل انسلادوس را مشاهده کنند که یک اقیانوس زیرسطحی دارد. نشانههای حیات را میتوان به این طریق شناسی کرد.