کشف یک سیاه‌چاله‌ی کلان‌جرم در کیهان اولیه
کشف یک سیاه‌چاله‌ی کلان‌جرم در کیهان اولیه
مجله علمی ایلیاد - ستاره‌شناسان با استفاده از تلسکوپ‌ها و تجهیزات گوناگون رصدخانه‌های مختلف، توانسته‌اند دومین دورترین کوازاری که تا کنون دیده شده را کشف کنند. این کوازار اکنون به نام «پونیوانا» که در در زبان هاوایی به معنای منبع نامرئی و دوار خلقت، که در نور پیچیده شده، است شناخته می‌شود.
پونیوانا میزبان یک سیاه‌چاله‌ی کلان‌جرم است که اندازه‌ای دو برابر سیاه‌چاله‌های دیگر کوازارها دارد. وجود این سیاه‌چاله با این اندازه و در آن زمان، در واقع تئوری‌های موجود در مورد شکل‌گیری و رشد سیاه‌چاله‌ها را با چالش مواجه می‌کند. نتایج کشفیات دانشمندان در مورد این سیاه‌چاله، طی مقاله‌ای در مجله‌ی Astrophysical Journal Letters منتشر شده است.
کوازارها پُرانرژی‌ترین اجرام جهان هستند و ستاره‌شناسان در تلاش هستند که بفهمند این اجرام از چه زمانی در جهان به‌وجود آمده‌اند. در سال ۲۰۱۸ جستجوهای دانشمندان منجر به کشف دورترین کوازار شد و اکنون دومین دورترین کوازار نیز کشف شده است. نوری که از پونیوانا به ما رسیده، در واقع ۱۳ میلیارد سال مسیر طی کرده و به ما رسیده است؛ این نور ۷۰۰ میلیون سال پس از انفجار بزرگ ایجاد شده است.
رصدهای انجام شده در رصدخانه‌ی کِک و جمینی، نشان می‌دهد که سیاه‌چاله‌ی مرکزی پونیوانا ۱.۵ میلیارد برابر خورشید جرم دارد. برای اینکه چنین سیاه‌چاله‌ای در جهان اولیه شکل گرفته باشد، باید منشاء آن ۱۰،۰۰۰ برابر خورشید جرم داشته باشد و ۱۰۰ میلیون سال پس از انفجار بزرگ رشد خود را شروع کرده باشد. این سیاه‌چاله نمی‌تواند در نتیجه‌ی متلاشی شدن یک ستاره‌ی معمولی شکل گرفته باشد.
«ژیائوهویی فن» از دانشگاه آریزونا به‌عنوان همکار این تحقیق، می‌گوید: «چگونه چنین سیاه‌چاله‌ی عظیمی در کیهان اولیه شکل گرفته است؟ این کشف یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای تئوری‌های مربوط به شکل‌گیری و رشد سیاه‌چاله‌ها در کیهان اولیه محسوب می‌شود.»
تئوری‌های کنونی می‌گویند که تولد ستاره‌ها و کهکشان‌ها حدود ۴۰۰ میلیون سال پس از انفجار بزرگ شروع شده است. تصورها بر این است که رشد اولین سیاه‌چاله‌ها نیز در همان زمان شروع شده است.
پروفسور «آرون بارث» از دانشگاه ایروین کالیفرنیا به‌عنوان همکار این تحقیق، می‌گوید: «در سال ۲۰۱۹ با استفاده از رصدخانه‌ی جمینی توانستیم وجود پونیوانا را تایید کنیم. داده‌های اولیه نشان از یک کشف مهم می‌داد. با استفاده از طیف‌سنجی رصدخانه‌ی کِک توانستیم کوازار بودن پونیوانا را تایید کنیم و جرم آن‌را نیز اندازه‌گیری کنیم.»