موجودی فلزات در ماه چقدر است؟
موجودی فلزات در ماه چقدر است؟
مجله علمی ایلیاد - مدارگرد شناسایی ماه «LRO» متعلق به ناسا، به تیمی از دانشمندان آمریکایی کمک کرده تا بتوانند مشخصات گرد و خاکهای موجود در کف حفرههای ماه را پیدا کنند. آنها دریافتهاند که احتمالاً در اعماق ماه فلزات بیشتری مانند آهن و تیتانیوم، به نسبت چیزی که تا کنون تصور میشد، وجود داشته باشد.
شواهد محکمی وجود دارد مبنی بر اینکه ماه در اثر برخورد بین یک سیاره در حد و اندازهی مریخ با زمین در زمان جوانی ایجاد شده است. بقایا و آشغالهای ناشی از این برخورد در اثر نیروی گرانش ماه را تشکیل دادهاند. بنابراین میتوان گفت که احتمالاً ترکیبات موجود در ماه تشابه زیادی با زمین داشته باشد. با این حال، بررسی ترکیبات شیمیایی موجود در ماه اشتباه بودن فرضیهی تشابه آن با زمین را نشان میدهد.
بهعنوان مثال، سنگهای ارتفاعات ماه به نسبت زمین دارای مقادیر خیلی کمتری مواد معدنی هستند. شاید بتوان این واقعیت را اینگونه توضیح داد که اگر زمین قبل از برخورد منجر به شکلگیری ماه، بهطور کامل دارای هسته، جبه و پوستهی مشخص و مجزا بوده باشد، بنابراین ماه باید یک قمر با مقادیر کم فلز باشد، ولی جالب اینجاست که موجودی فلز بر روی ماه از بسیاری از سنگهای زمینی بیشتر است.
در مطالعهی جدیدی که «اسام حقی» و همکارانش از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی انجام دادهاند، پاسخهای خوبی برای سوالات مربوط به ماه ارائه شده است. آنها با اندازهگیری خصوصیتی الکتریکی به نام «ثابت الکتریک» در خاک کف حفرههای ماه به کشف نتایج مهمی رسیدهاند. آنها میگویند که ثابت الکتریک به نسبت افزایش اندازهی حفرهها بیشتر میشود. دکتر حقی میگوید: «این خصوصیت جدید و تغییرات آن برای ما شگفتآور بود و نمیدانستیم اصلاً وجود دارد.»
کشف تغییرات این معیار ثابت، دری به روی احتمالات جدید باز کرد. از آنجا که شهابسنگهای ایجاد کنندهی حفرههای بزرگتر به علت اندازهی خود باعث بیشتر شدن عمق حفرهها نیز شدهاند، دانشمندان حدس میزنند که افزایش ثابت الکتریک در خاک حفرههای بزرگتر، میتواند نشان دهد که آهن و تیتانیوم بیشتری در نتیجهی برخورد شهابسنگ از اعماق ماه به بیرون نشت کرده است. اگر این موضوع صحت داشته باشد به این معنی است که اعماق ماه دارای آهن و تیتانیومی بیش از تصور دانشمندان است.
دانشمندان با جمعآوری دادههای بیشتر به کمک مدارگرد شناسایی ماه و ماموریت کاگویای ژاپن دریافتند که حدس آنها درست است. شواهد جدیدی نیز توسط ناسا کشف شده که نشان میدهد مواد چگال در اعماق چند صد کیلومتری ماه به وفور یافت میشوند، ولی این مواد به صورت منظم در همه جای سطح ماه وجود ندارند.
دکتر حقی میگوید: «دانشمندان با دانستن موجودی فلزات بر روی ماه میتوانند نحوهی شکلگیری و تکامل آن را بهتر درک کنند. در منظومهی شمسی ۲۰۰ قمر وجود دارد که نقش مهمی در شکلگیری و تکامل سیارههای میزبان خود داشتهاند.»
نتایج این مطالعات در مجلهی Earth and Planetary Science Letters منتشر شده است.