چرا برخی از کلمات بیشتر در ذهن می‌مانند؟
چرا برخی از کلمات بیشتر در ذهن می‌مانند؟
مجله علمی ایلیاد - هزاران کلمه‌ی کوچک و بزرگ در حافظه‌ی ما جا خوش کرده و منتظر هستند تا از آن‌ها برای ساختن جمله استفاده شود. در مطالعه‌ی جدیدی که محققین موسسه‌ی ملی سلامت آمریکا انجام داده‌اند، مشخص شده است که مغز انسان برخی کلمات را بهتر از دیگر کلمات بیرون می‌کشد و استفاده می‌کند. دانشمندان با ترکیب آزمایش‌های حافظه، ثبت امواج مغزی و بررسی میلیاردها کلمه نه تنها چگونگی فراخوانی کلمات توسط مغز را واکاوی کرده‌اند، بلکه توانسته‌اند چگونگی فراخوانی خاطرات تجارب گذشته را نیز درک کنند.
دکتر «ویژن ژی» به‌عنوان نویسنده‌ی مقاله‌ای که این محققین در مجله‌ی Nature Human Behaviour منتشر کرده‌اند، می‌گوید: «ما دریافتیم که برخی از کلمات بیش از بقیه در حافظه می‌مانند. یافته‌های ما از این ایده پشتیبانی می‌کند که خاطرات ما به شبکه‌های عصبی متصل هستند و مغز ما مانند موتورهای جستجوگر اینترنتی به دنبال این خاطرات می‌گردد. ما امیدواریم بتوانیم به کمک این یافته، ارزیابی خوبی از سلامت حافظه و مغز افراد داشته باشیم.»
دکتر ژی و همکارانش با شناسایی این کلمات و تحلیل نتایج آزمایش‌های حافظه توسط ۳۰ بیمار مبتلا به تشنج مطالعه‌ی خود را شروع کردند. بیماران در دوره‌ی پایش، چندین روز را در مرکز ملی سلامت گذراندند تا از طریق الکترودهایی که به مغز آن‌ها وصل شده بود، تغییرات فعالیت مغزی آن‌ها بررسی شود.
آزمایش‌های حافظه به‌طور کل برای ارزیابی حافظه‌ی لحظه‌ای و ارتباطات موجود با تجارب گذشته طراحی شده‌اند. بیماران مبتلا به آلزایمر و دیگر اشکال زوال عقل، در واقع ظرفیت مغز خود برای به خاطر سپردن این موارد را از دست داده‌اند.
به بیماران از بین ۳۰۰ کلمه، جفت کلمه‌هایی مانند دست و سیب با هم نشان داده می‌شد و چند لحظه بعد کلمه‌ی دست به تنهایی به آن‌ها نشان داده می‌شد و آن‌ها باید سیب را به خاطر می‌آوردند. به این ترتیب، محققین درمی‌یافتند که چگونه مدارات عصبی در مغز خاطرات را نگهداری و فراخوانی می‌کنند. دکتر ژی و همکارانش این آزمایش را بارها و بارها تکرار کردند و دریافتند که از بین ۳۰۰ کلمه، ۵ کلمه با احتمال ۷ برابر بیشتر، در خاطر بیماران مانده است.
محققین شگفت‌زده شدند وقتی دریافتند که کلماتی مانند عروسک و تانک بیشتر از کلمات مرسومی مانند ابر و خیابان در خاطره‌ها می‌مانند. نتایج به‌دست آمده با انجام آزمایش‌ها بر روی ۲،۶۲۳ نفر تایید شدند. محققین دیگر در مطالعه‌ای دیگر دریافته بودند که برخی از چهره‌ها نیز بیشتر از بقیه‌ی چهره‌ها در خاطره‌ها می‌مانند.
دکتر ژی و همکارانش پیشنهاد دادند که شاید قوانین تئوری معروف «مدل جستجو برای حافظه‌ی معاشرتی» «SAM» بتواند یافته‌های آن‌ها را توضیح دهد. محققین برای درک این موضوع یک برنامه‌ی کامپیوتری نوشتند تا دریابند که آیا می‌توان نتایج مطالعه‌ی انجام شده را پیش‌بینی کرد یا خیر؟
آن‌ها دریافتند که قوانین سرراست نمی‌توانند نتایج مطالعات را توضیح دهند. در واقع کلماتی که بیشتر در حافظه می‌مانند، لزوماً در کتاب‌ها و محاوره‌ی روزانه بیشتر مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. بلکه آن‌ها دریافتند کلماتی که بیشتر در حافظه می‌مانند، معمولاً از لحاظ معنایی مشابه هستند و یا معمولاً در زبان انگلیسی معناهای دیگری نیز دارند.
محققین در نظر دارند از نتایج این مطالعه برای تهیه‌ی آزمایش‌های حافظه‌ی جدید جهت شناسایی سریع‌تر افراد مبتلا به آلزایمر و دیگر اشکال زوال عقل استفاده کنند.