کشف نشانه‌هایی از احتمال وجود حیات در سیاره‌ی ناهید
کشف نشانه‌هایی از احتمال وجود حیات در سیاره‌ی ناهید
مجله علمی ایلیاد - دانشمندان موفق شده‌اند مولکول نادری به‌نام «فسفین» را در ابرهای سیاره‌ی ناهید کشف کنند که شاید منشاء بیولوژیک داشته باشد. این کشف می‌تواند دو عامل کلی داشته باشد؛ اول اینکه سیاره‌ی ناهید دارای مکانیزمی کاملاً ناشناخته است که می تواند این گاز را تولید کند و یا این مولکول منشایی بیولوژیک دارد.
در حقیقت دانشمندان طیفی را مشاهده کرده‌اند که بدون شک مربوط به گاز فسفین است؛ گازی که بر روی زمین تنها با تجزیه‌ی مواد آلی و یا به‌طور مصنوعی در آزمایشگاه تولید می‌شود. دانشمندان میزان فراوانی این مولکول در ابرهای ناهید را ۲۰ بخش در یک میلیارد بخش تخمین زده‌اند.
نکته‌ی مهم و عجیب این کشف این است که اتمسفر ناهید شدیداً اسیدی است و با این شرایط این مولکول نباید در آن‌جا وجود داشته باشد؛ مگر اینکه در آن‌جا مکانیزمی وجود داشته باشد که مدام این مولکول را تولید کند. دانشمندان در ابتدای راه، منشاء این مولکول را آتشفشان‌ها، رعد و برق‌ها و یا حتی شهاب‌سنگ‌ها فرض کردند، اما بعداً متوجه شدند که هیچ‌کدام از آن‌ها نمی‌تواند عامل به‌وجود آمدن این حجم از مولکول فسفین در اتمسفر ناهید باشد.
دانشمندان به این واقعیت رسیده‌اند که هر آنچه در ناهید منجر به تولید این مولکول می‌شود، چیزی است که پیش از این مورد توجه هیچ دانشمندی نبوده است. آن‌ها اذعان کرده‌اند که فعلاً برای اظهار نظر قطعی در مورد منشاء این مولکول خیلی زود است، اما آن‌ها از هیچ امکان احتمالی چشم‌پوشی نمی‌کنند، حتی عامل بیولوژیکی!
پروفسور «جین گریوز» از دانشگاه کاردیف و نویسنده‌ی اول این تحقیق، می‌گوید: «ما محاسبات زیادی را برای سنجش میزان تولید و تخریب این مولکول انجام دادیم، اما اگر بخواهیم جنبه‌ی بیولوژیکی را در مورد آن مدنظر قرار دهیم، باید بگوییم که با عاملی کاملاً ناشناخته مواجه هستیم. ما عواملی همچون موجودات زنده بر روی زمین را برای تولید فسفین در شرایط مشابه در ابرهای ناهید، مدلسازی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که وجود موجودی فرازمینی جهت تولید و تخریب این مولکول غیرممکن نیست.»
سطح سیاره‌ی ناهید دارای دمای ۴۷۰ درجه‌ی سانتی‌گراد و فشار معادل ۹۰۰ متر زیر آب است. با افزایش ارتفاع در این سیاره، دما و فشار کاهش می‌یابد، به شکلی که در ارتفاع ۵۰ تا ۶۰ متری از سطح سیاره، می‌توان آنچه بر روی زمین احساس می‌کنیم را تجربه کرد. این کشف مهم از جمع‌آوری داده‌های تلسکوپ‌های جیمز کلرک و آرایه بزرگ میلی متری در آتاکاما در بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ به‌دست آمده است. کشف فسفین در ابرهای سیاره‌ی ناهید می‌تواند علامتی زیستی برای ردیابی حیات در سیارات خاکی در منظومه‌ی شمسی و دیگر سیارات فراخورشیدی باشد.
بحث در مورد حیات در سیاره‌ی ناهید بسیار جذاب است، اما برای اطمینان از این موضوع نیاز به بررسی بیشتر و دقیق‌تر در خصوص ویژگی‌های اتمسفر ناهید است. پروفسور گریوز می‌گوید: «من شگفت‌زده شدم؛ ما در ابتدا به این نشانه‌ها به‌عنوان یک کار علمی ساده نگاه می‌کردیم، اما حالا تلاش می‌کنیم با مشاهدات بیشتر، منشاء واقعی این مولکول را کشف کنیم.»
باید توجه کرد که کشف فسفین در اتمسفر سیاره‌ای مانند ناهید، دلیلی بر اثبات وجود موجودات بیگانه در این سیاره نیست؛ اما همین کشف در همین حد می‌تواند برای دنیای علم گامی مهم در شناخت انواع حیات در ورای سیاره‌ی زمین باشد.
دکتر «براندان بورن» که در این تحقیق مشارکتی نداشته است، می‌گوید: «دانشمندان این تحقیق اذعان دارند که این کشف دلیلی بر وجود حیات فرازمینی نیست و می‌تواند از واکنش‌های شیمیایی طبیعی در این سیاره نشات گرفته باشد، پس نباید آن‌را به وجود موجودات بیگانه ربط داد. برای به‌دست آمدن نتایجی ارزشمند نیاز است تا مشاهدات و محاسبات بیشتری انجام شود و وجود عاملی بیولوژیک مورد بررسی‌های دقیق‌تری قرار گیرد. با این کار، دیدگاه ما درباره‌ی جایگاه‌مان در کیهان تغییر خواهد کرد.»
در دهه‌های گذشته، کارهای بزرگی درباره‌ی کشف گونه‌های حیات در جاهای مختلف منظومه‌ی شمسی، از مریخ تا قمرهای یخی سیارات بیرونی و حتی قمر تیتان زحل که دنیایی از متان است، انجام شده و ظاهراً از این به بعد باید سیاره‌ی ناهید را هم به این فهرست اضافه کنیم.
پروفسور گریوز در پایان می‌گوید: «ما باید بیشتر در مورد ناهید و اتمسفر آن بدانیم. با انجام ماموریت‌هایی در آینده باید این سیاره را بار دیگر از نزدیک ملاقات کنیم؛ ما و آیندگان باید جستجوهای خودمان را به‌صورت بدبینانه و حتی خوش‌بینانه ادامه دهیم و وجود زیستگاه‌های احتمالی مختلف را مطالعه کنیم.»