آیا قوی‌ترین انفجار هسته‌ای تاریخ بشر را می‌شناسید؟

مجله علمی ایلیاد - در اکتبر سال ۱۹۶۱، شوروی قوی‌ترین بمب اتمی تاریخ را در جزیره‌ای از سرزمین شمالگان منفجر کرد. هر چند که این بمب در فاصله‌ی ۴ کیلومتری از سطح زمین منفجر شد، ولی سطح جزیره را کاملاً صاف و بایر کرد. کسانی که در لحظه‌ی انفجار به سمت جهت انفجار بمب نگاه می‌کردند، از فاصله‌ی ۹۶۵ کیلومتری می‌توانستند اشعه‌های نوری آن‌را مشاهده کنند. گرمای انفجار این بمب در فاصله‌ی ۲۵۰ کیلومتری از محل انفجار نیز حس می‌شد. ابر قارچی ناشی از انفجار تا لبه‌ی جو زمین بالا رفت.

این بمب «RDS-220» یا بمب «سار» نامگذاری شده بود. ۶۰ سال پس از بمب سار، هنوز هم هیچ دستگاه انفجاری نتوانسته به قدرت انفجار آن برسد. در هفته‌ای که گذشت سازمان انرژی اتمی روسیه ۴۰ دقیقه از فیلم‌هایی که حین انتقال بمب به سرزمین شمالگان و انفجار آن تهیه شده بود را از حالت طبقه‌بندی محرمانه خارج کرد.

نخست وزیر شوروی در آن زمان «نیکیتا خروشچف» بود که شخصاً دستور شروع عملیات ساخت بمب را در جولای ۱۹۶۱ صادر کرد. وی نیت ساخت بمبی با توان ۱۰۰ مگاتُن را داشت، ولی مهندسین در نهایت وی را متقاعد کردند که نسخه‌ی ۵۰ مگاتُنی این بمب را بسازند. ۵۰ مگاتُن به معنی داشتن قدرتی برابر با ۵۰ میلیون تُن تی‌ان‌تی است. این بمب هزاران برابر از بمب‌هایی که آمریکا بر روی شهرهای هیروشیما و ناکازاکی انداخت قوی‌تر بوده است. قوی‌ترین بمبی که آمریکا تا کنون در نواحی خالی از سکنه آزمایش کرده، ۱۵ مگاتُن قدرت داشته است.

همانطور که در تصاویر منتشر شده قابل مشاهده است، بمب سار حدود ۲۴ تُن وزن داشته و طول آن به اندازه‌ی دو اتوبوس شهری بوده است. یک بمب افکن، سار را بالای جزیره‌ی نووایا زیملیا برد و آن‌را با چتر نجات رها کرد. انفجار بمب در فاصله‌ی ۴ کیلومتری از سطح زمین چنان قدرتی داشت که بمب افکن را ۹۰۰ متر به عقب پرتاب کرد و سپس خلبان توانست کنترل آن‌را در دست بگیرد و خوشبختانه از مرگ نجات یافت.

از آن زمان تا کنون، هیچ کشوری نیت آزمایش چنین بمب‌هایی را نداشته است. در سال ۱۹۶۳ شوروی، بریتانیا و آمریکا معاهده‌ای امضا کردند که آزمایش بمب‌های اتمی را با محدودیت مواجه می‌کرد.