کشفی هیجان‌انگیز بر روی ماه
کشفی هیجان‌انگیز بر روی ماه
مجله علمی ایلیاد - وجود ماده‌ی معدنی آهنی به‌نام «هماتیت-Fe2O3» در ارتفاعات نزدیک استوای ماه به‌وسیله‌ی داده‌های جمع‌آوری شده توسط سیستم نصب شده بر روی مدارگرد چاندرایان هند، اثبات شده است.
آهن واکنش‌پذیری بالایی با اکسیژن دارد و واکنش آهن تولید اکسید آهن قرمز می‌کند که روی زمین به وفور یافت می‌شود. سطح و عمق ماه عاری از اکسیژن است، بنابراین هر چند وجود آهن به صورت فلز بر روی ماه امری عادی است، ولی وجود اکسید آن تا کنون از روی نمونه‌های جمع‌آوری شده توسط ماموریت‌های آپولو تایید نشده بود.
از طرف دیگر هیدروژن موجود در بادهای خورشیدی که بر روی ماه می‌وزند، دقیقاً برعکس اکسیژن عمل می‌کند و از ایفای نقش اکسیدکنندگی اکسیژن جلوگیری می‌کند. بنابراین وجود مواد معدنی حاوی اکسیدهای آهنی مانند هماتیت بر روی ماه، یک کشف غیرمنتظره محسوب می‌شود.
دکتر «شوای لی» از دانشگاه هاوایی به‌عنوان مسئول این تحقیق، می‌گوید: «فرضیه‌ی ما در مورد هماتیت این است که اکسیداسیون آهن موجود بر روی سطح ماه توسط اکسیژن موجود در اتمسفرهای بالایی زمین انجام شده است. اکسیژن می‌تواند توسط بادهای خورشیدی از اتمسفرهای بالایی زمین به سمت ماه هدایت شده باشد.»
دکتر لی و همکارانش برای این کشف، داده‌های طیف‌سنجی ابزار «اِم۳» موجود در مدارگرد چاندارایان را آنالیز کرده‌اند. آن‌ها می‌گویند: «زمانی که داده‌های نواحی قطبی ماه را بررسی کردیم، طیف‌ها و الگوهای خاصی را مشاهده کردیم که از داده‌های نواحی استوایی ماه و طیف نمونه‌های آورده شده توسط آپولو متفاوت بودند. در ابتدا تصور کردیم که در حال مشاهده‌ی واکنش سنگ‌های روی ماه با آب هستیم، ولی پس از ماه‌ها بررسی دقیق دریافتیم که ما اثرات هماتیت را کشف کرده‌ایم.»
محققین دریافتند که محل‌های وجود هماتیت معمولاً در عرض‌های بالای طرف نزدیک‌تر ماه به زمین است و در طرف دور و تاریک ماه، اثرات هماتیت خیلی کمتر است. به همین خاطر اعتقاد بر این است که وجود هماتیت بر روی ماه با زمین ارتباط دارد.
در گذشته دانشمندان دیگری طی ماموریت «JAXA» ژاپن، نشان داده بودند که اکسیژن می‌تواند از اتمسفرهای بالایی زمین توسط بادهای خورشیدی به سمت ماه حرکت کند. دکتر لی می‌گوید: «البته جالب اینجا است که طرف دورتر ماه، عاری از هماتیت نیست در صورتی که اکسیژن زمین قاعدتاً به آنجا نمی‌رسد. شاید وجود مقادیر بسیار کم آب در طرف دورتر ماه باعث ایجاد هماتیت در آنجا شده باشد. در هر صورت این کشفیات دانش ما در مورد ماه را بازآرایی می‌کند. شاید زمین نقش مهم‌تری در تکامل سطح ماه داشته باشد.»
جزئیات این کشف در مجله‌ی Science Advances منتشر شده است.