میزان تابش پرتوهای کیهانی موجود بر سطح ماه چقدر است؟
مجله علمی ایلیاد - تیمی از محققین آلمانی و چینی با استفاده از ابزار نصب شده بر روی ماهنورد چینی «چانگ-ای ۴» توانستهاند متوسط دوز معادل روی سطح ماه را محاسبه کنند. عدد بهدست آمده توسط آنها حدود ۱۳۶۹ میکروسیورت بر روز است.
ماه در واقع مکانی است که انسان برای جستجو در فضا از آنجا شروع به حرکت خواهد کرد و تا کنون کشورهای مختلفی برنامهی خود برای کاوش ماه را اعلام عمومی کردهاند.
یکی از خطرات مهمی که سلامت فضانوردان را تهدید میکند، پرتوگیری فضایی است؛ زیرا قرار گرفتن بلند مدت در معرض پرتوهای کیهانی میتواند باعث بروز مشکلاتی مانند سرطان و بیماریهای سیستم عصبی شود.
تا زمانی که کاوشگر چینی در ژانویهی ۲۰۱۹ بر روی طرف دورتر ماه فرود نیامده بود، هیچ اندازهگیری دقیقی از سطح دوز پرتوهای موجود بر روی ماه انجام نشده بود. فضانوردان در حین ماموریتهای آپولو، با خودشان دوزیمتر همراه برده بودند، ولی هیچ وقت دادههای مربوط به سطح دوز کرهی ماه توسط آنها گزارش نشده است.
دکتر «اولیور انگرر» از مرکز فضایی آلمان بهعنوان مدیر این پروژه، میگوید: «در سالها و دهههای آینده کشورهای مختلفی برنامهِ سفر به ماه دارند. تشعشعات فضایی یکی از خطرات مهم برای سلامتی افرادی است که به این سفرها اعزام میشوند. فضانوردان آپولو به همراه خود دوزیمتر داشتند، ولی فقط سطح دوز روی ماه را در زمان ماموریت اندازهگیری کرده بودند. چیزی که ما اندازهگیری کردهایم، نمونهی خوبی است که بتوان به کمک آن سطح دوز دریافتی توسط فضانوردان را محاسبه کرد.»
دوز معادل اندازهگیری شده توسط این محققین بر روی ماه حدود ۱۳۶۹ میکروسیورت بر روز بوده، در حالی که در همین زمان دوز معادل در ایستگاه فضایی بینالمللی، حدود ۷۳۱ میکروسیورت بر روز بوده و از این مقدار تنها ۵۲۳ میکروسیورت آن ناشی از تشعشعات فضایی بوده است و بقیهی آن در اثر پروتونهایی است که به صورت غیرمنتظره به ایستگاه رسیدهاند. بنابراین میتوان گفت تشعشعات رسیده به سطح ماه تقریباً ۲.۶ برابر تشعشعات رسیده به ایستگاه فضایی بینالمللی است.
دکتر «روبرت ویمر» از دانشگاه کیل بهعنوان همکار این تحقیق، میگوید: «دوز معادل روی سطح ماه حدود ۶۰ میکروسیورت در ساعت است در صورتی که اگر با هواپیما از نیویورک تا فرانکفورت را پرواز کنید، تقریباً فقط ۵ تا ۱۰ برابر کمتر پرتو دریافت میکنید. از آنجا که فضانوردان زمان بیشتری نسبت به فاصلهی پروازی نیویورک تا فرانکفورت را روی ماه خواهند ماند، بنابراین سطح دوز روی ماه را میتوان قابل توجه در نظر گرفت.»
نتایج این مطالعه در مجلهی Science Advances منتشر شده است.