ستاره‌ها مرکز کهکشان راه‌شیری را تسخیر کرده‌اند
ستاره‌ها مرکز کهکشان راه‌شیری را تسخیر کرده‌اند
مجله علمی ایلیاد - کهکشان‌ها را گاهی شهر ستاره‌ها نیز می‌نامند. اگر واقعاً هم اینگونه باشد، باید بدانیم در لبه‌ی این شهر، تاریکی گسترده‌ای وجود دارد که دلیل آن غالب بودن ماده‌ی تاریک در این نواحی است. با این حال مرکز کهکشان‌ها بیشتر از اینکه حاوی ماده‌ی تاریک باشد، ستاره و سیاره در خود جای داده است.
از زمانی که «ورا روبین» کشف کرد که سرعت دوران کهکشان‌ها نیازمند وجود جرم دیگری غیر از ستاره‌ها و سیاره‌ها است، ستاره‌شناسان تلاش زیادی برای درک ماده‌ی تاریک کرده‌اند. یکی از راهبردها برای درک ماده‌ی تاریک این است که توزیع این ماده در کهکشان‌ها پیدا شود. پروفسور «کنث فریمن» از دانشگاه ملی استرالیا از روش جدیدی برای پاسخ به این خواسته استفاده کرده است.
از آنجا که ما درون کهکشان راه‌شیری هستیم، بسیاری از بخش‌های آن‌را نمی‌توانیم به درستی ببینیم، بنابراین دانشمندان کهکشان‌های مشابه راه‌شیری را مورد مطالعه قرار داده‌اند. پروفسور فریمن می‌گوید: «ما کهکشان «NGC6946» را در فاصله‌ی ۲۲ میلیون سال نوری از زمین برای مطالعه انتخاب کرده‌ایم.»
راهی که این محققین برای توزیع ماده‌ی تاریک پیشنهاد کرده‌اند، این است که جرم کلی کهکشان را محاسبه کنند و با کم کردن جرم ستاره‌ها و سیاره‌ها، جرم ماده‌ی تاریک را پیدا کنند. این کار با اندازه‌گیری سرعت دوران ستاره‌ها حول مرکز کهکشان انجام می‌شود.
فریمن و همکارانش از سحابی‌های سیاره‌نما برای اندازه‌گیری‌های خود استفاده کرده‌اند. سحابی سیاره‌نما هیچ ارتباطی با سیاره ندارد، بلکه مرحله‌ای از مرگ ستاره است که طی آن بادهای کیهانی لایه‌های بیرونی ستاره را به اطراف پراکنده می‌کند. هر چند این وضعیت بسیار کوتاه است، ولی درون کهکشانی مانند NGC 6946 در هر لحظه صدها مورد از این سحابی‌ها شکل می‌گیرد.
سحابی‌های سیاره‌نما درخشش سبزی از خود متصاعد می‌کنند که تمایل آن به قرمز و آبی نشان دهنده‌ی نزدیک شدن و یا دور شدن آن‌ها از ما است. زمانی که دیسک یک کهکشان به سمت ما باشد، ستاره‌شناسان می‌توانند حرکت‌های این سحابی‌ها را به نسبت صفحه‌ی کهکشانی اندازه‌گیری کنند. این حرکت‌ها نشان‌دهنده‌ی نیروهای گرانشی موجود در دیسک کهکشان هستند. بنابراین به کمک این اطلاعات می‌توان توزیع مواد غیرتاریک در کهکشان را تخمین زد.
پروفسور فریمن می‌گوید: «ما کشف کردیم که ستاره‌ها و گاز حدود سه‌چهارم کشش گرانشی موجود را در بخش‌های داخلی کهکشان راه‌شیری و دیگر کهکشان‌های مارپیچ ایجاد می‌کنند.» البته این محققین اذعان دارند که تفاوت‌هایی بین کهکشان راه‌شیری و NGC 6946 وجود دارد، ولی باز هم آنقدر به یکدیگر شباهت دارند که بتوان نتایج به‌دست آمده را تعمیم داد.