معتقدین به تئوری توطئهی سفر به ماه، با استناد به شواهدی بعضاً جدی، تلاش در بهاثبات رساندن باور خود دارند؛ از تکان خوردن پرچم در ماه تا پنهانکاریهای ناسا از ماموریتی خیالی بهنام «آپولو ۱۸» که هرگز انجام نشد. در این مقاله، تلاش داریم تا با طرح شبهات مدعیان جعلی بودن سفرهای به ماه، آنها را از دیدگاه علم بررسی و پاسخ دهیم.
پرچمی که در ماه تکان میخورد
پرچمی که در ماه تکان میخورد
یکی از شبهات مهم مدعیان دروغ بودن سفر به ماه، این است که وقتی فضانوردان آپولو۱۱ پرچم آمریکا را بر روی ماه نصب کردند، شکل و شمایل آن شبیه به شرایط پرچم برافراشته بر روی زمین بوده است و باد به آن میوزیده، در حالی که روی ماه اتمسفر وجود ندارد. آنها تا اندازهای بر روی این شبهه پافشاری میکنند که همین یک مورد را برای رد پروژهی سفر به ماه کافی میدانند. اما دلیل این شرایط پرچم در ماه چه بوده است؟
دلیل علمی این حالت برای پرچم، سادهتر از چیزی است که معتقدین به تئوری توطئه به آن فکر میکنند. ناسا برای نصب پرچم آمریکا، به شکلی که کاملاً مشخص باشد، از سازهای شبیه به حرف L واژگون استفاده کرد. این سازه به شکلی طراحی شده بود که پرچم هم به بخش عمودی از کناره و هم به بخش افقی از بالا متصل باشد. با این سازه، پرچم در شرایط بیوزنی و اتمسفر رقیق ماه، بهشکلی ثابت باقی میماند.
اما چرا پرچم تکان میخورد؟ پاسخ کوتاه این است؛ پرچم اصلاً تکان نمیخورد. در ماه، اتمسفر و باد وجود ندارد، اما اگر لرزشی بر سازهی فلزی ایجاد شود، امواجی بر روی پرچم ایجاد میشود که همانند تکان خوردن پرچم بر روی زمین در اثر وزش باد است. در تصاویر سفر به ماه نیز لحضاتی از نصب پرچم توسط فضانوردان بر روی سطح ماه وجود دارد که بر اثر تکانهای پایهی پرچم، این امواج ایجاد شده است. همچنین در شرایط خلاء اگر نیرویی به پایهی پرچم وارد شود، مدت زمان بیشتری طول میکشد تا پرچم به حالت ثابت اولیه در بیاید که دلیل آن عدم وجود جو و نرخ پایینتر هدر رفتن اندازهی حرکت مجموعه است که این موضوع در فیلمهای ماموریتهای آپولو نیز مشاهده میشود و تنها در عکسها این تصور بهوجود میآید که انگار پرچم در اثر وزش باد تکان میخورد.
چرا پرچم دائماً حالت موجدار دارد؟ این موضوع ناشی از نقصی در نصب پرچم ماموریت آپولو۱۱ ایجاد شد و بهخاطر باز نشدن کامل سازه، بخش افقیِ سازهی نگهدارنده، کوتاهتر از بخش بالایی پرچم بود و باعث چینخوردگی آن شد. این نقص از دید فضانوردانِ دیگر جالب نمود و به رسمی دائمی در ماموریتهای بعدی آپولو تبدیل شد و هرگز اصلاح نشد.
تناقض آشکاری که در گفتههای شکاکان وجود دارد این است که آنها از طرفی ادعا میکنند که تصاویر سفر به ماه در استدیوهای هالیوودی ضبط شدهاند، از طرف دیگر آنها دلیل تکانخوردن پرچم را باد میدانند، حال مشخص نیست که در یک استدیو شبیهساز سفر به ماه باد از کجا به پرچم وزیده شده است؟!؟
سدی به نام کمربند وان آلن
سدی به نام کمربند وان آلن
یکی از جدیترین ادعاهای طرفداران تئوری توطئه دربارهی رد سفر به ماه، موضوع ناممکن بودن عبور از کمربندی بهنام «وان آلن» در اطراف زمین است. کمربند وان آلن، در دو منطقهی هلالیشکل در فاصلههای ۳،۲۰۰ و ۱۶،۰۰۰ کیلومتری سطح زمین قرار دارد که توسط میدان مغناطیسی سیاره، زمین را احاطه کرده است. این کمربند ذرات کیهانی مضری که به سوی زمین تابیده میشود را جذب میکند. پرتوهای جذب شده، توسط این حلقه، بعضاً برای موجودات زنده مرگبار است و به عبارت دیگر، در صورت عدم وجود این دو کمربند، حیات در زمین هرگز به وجود نمیآمد. از همین رو، کسانی که سفر انسان به ماه را رد میکنند، معتقدند که عبور از این منطقه، برابر با مرگ فضانوردان است و سفر به ماه غیرممکن بوده است.
در ابتدای انجام ماموریتهای انسانی به فضا، نگرانیهای جدی در خصوص کمربند وان آلن وجود داشت و بررسیهای علمی متعددی در این باره انجام شد. بهدلیل وجود میدان مغناطیسی زمین، ذرات پُرانرژی موجود در بادهای خورشیدی، در کمربند وان آلن به دام میافتند. مقدار این ذرات مضر در هنگام طوفانهای خورشیدی بهطور چشمگیری افزایش پیدا میکند. تحقیقات دانشمندان اثبات کرده که در شرایط عادی، بخش عمدهای از این ذرات، انرژیهای کمی دارند و تنها بخش کوچکی از ذرات موجود در این ناحیه، دارای انرژیهای بالا هستند.
از طرفی در خلال تحقیقات زیستی دانشمندان، مضر بودن تشعشعات کیهانی دریافت شده در ناحیهی وان آلن برای فضانوردان اثبات شد. اما دانشمندان به این نتیجه رسیدند که اگر میزان دُز دریافتی از این ذرات زیاد باشد، قطعاً فضانوردان با خطرات جدی و احتمال مرگ مواجه میشوند. نکتهی مهمی که باید در اینباره به آن توجه کرد، این است که دانشمندان دریافتند این ذرات پُرانرژی تنها در خلال عبور از ضخامت این کمربند، دارای اثرات مضر هستند و پس از عبور از آن، مقدار تابش این ذرات، شدیداً کاهش مییابد.
با توجه به میانگین ضخامت ۴۷هزار کیلومتری این کمربند و همچنین سرعت حدود ۴۰هزار کیلومتر در ساعت فضاپیماهای آپولو در دور شدن از زمین، برآورد شد که فضانوردان، اندکی بیشتر از یک ساعت در این کمربند حضور خواهند داشت. بررسیهای زیستی دانشمندان ناسا نشان داد که میزان دوز دریافتی فضانوردان در این مدتزمان، اگر چه بیشتر از میزان دریافتی در سطح زمین است، اما در حدی نبود که برای سلامت فضانوردان خطری ایجاد کند.
بخش زیادی از ذرات کم انرژی، توسط پوششهای ایمنی بدنهی سفینه دفع میشوند، مقدار کمی از آن وارد سفینه میشود و به بدن فضانوردان میرسد و مقدار اندکی از آنها به پوست بدن جذب شده و درصد بسیار ناچیزی وارد بدن فضانوردان میشود. بررسی دانشمندان، نشان داد که این میزان به هیچ وجه برای سلامت فضانوردان خطرناک نیست. همچنین در هنگام انجام ماموریتهای آپولو، هیچگاه فعالیت خورشیدی شدیدی رخ نداد و میزان تشعشعات مضر در کمربند وان آلن، در حالت طبیعی قرار داشت.
تنها موردی که مسئولان پروژهی آپولو را با نگرانی زیاد مواجه میکرد، گیر افتادن فضانوردان در کمربند وان آلن بود که طی هیچکدام از ماموریتهای آپولو این اتفاق رخ نداد. یکی از دغدغههای سفرهای طولانیتر فضایی مانند سفر انسان به مریخ، همین مواجهه با تابشهای ذرات پُرانرژی در فضا است.
با این توضیحات علمی، اکنون میتوان درک بهتری دربارهی میزان خطر موجود در این ناحیه داشت. هرچند وجود این کمربند برای پیدایش و تداوم حیات بر روی زمین امری ضروری است، اما همواره چالشی برای انجام ماموریتهای فضایی بهحساب میآید که خوشبختانه علم توانسته در آزمون ماموریتهای آپولو از آن سربلند بیرون بیاید و همچنان یکی از فضانوردان حاظر در ماموریت آپولو ۱۱ بهنام «باز آلدرین» در قید حیات است.
آسمان ماه چرا بیستاره است؟
آسمان ماه چرا بیستاره است؟
یکی دیگر از شبهات مهم شکاکان به ماموریتهای آپولو و سفر به ماه، آسمان بیستارهی ماه در عکسها و فیلمهای تهیه شده توسط فضانوردان است. باید بدانیم که شرایط ماه و زمین بسیار با هم متفاوت است. زمین دارای اتمسفر است و زمانی که نور خورشید در هنگام روز وارد اتمسفر میشود، پراکنده شده و آسمان را آبی میکند و ما نمیتوانیم ستارهای ببینیم. اما زمانی که خورشید غروب میکند و آسمان تاریک میشود، میتوانیم ستارگان را حتی با وجود آلودگیهای نوری شهرها هم ببینیم. اما در ماه، اتمسفر بسیار رقیقی وجود دارد که نمیتواند نور خورشید را پراکنده کند؛ پس آسمان ماه در حضور خورشید هم تاریک است.
نکتهی دیگری که باید بدانیم، این است که فضانوردان در تمام شش ماموریت آپولو، در قسمت روز ماه فرود آمدند و نور سفیدی که در عکسهای میبینیم، نور خورشید با کمترین میزان تجزیهشدن است که به ماه میرسد. حال مثالی ساده میزنیم تا ببینیم چرا ستارهها دیده نمیشوند.
همین امشب شما به بیرون از منزلتان بروید و در حالی که محیط اطراف شما با نور لامپها روشن است، سعی کنید از سوژهای در نزدیکیتان در حالی که آسمان تاریک هم در پسزمینه مشخص است، عکس بگیرید. خواهید دید که ستارهای در عکسها ظاهر نمیشود. چرا که ستارگان بسیار کمنور هستند.
افرادی که با عکاسی از آسمان شب آشنا باشند، میدانند که برای ثبت ستارگان باید از روش نوردهی بلندمدت استفاده کرد. حتی امروزه با وجود پیشرفت تکنولوژی دوربینهای عکاسی نیز نمیتوان تنها با یک عکس و بدون نوردهی بلندمدت، ستارگان را در آسمان ثبت کرد، چه برسد به تکنولوژی دوربینهای عکاسی حدود ۶۰ سال قبل. پس در زمان انجام ماموریتهای آپولو نیز ستارگان در آسمان ماه وجود داشتهاند و فضانوردان، علاوه بر خورشید و زمین، میتوانستهاند ستارگان را ببینند، ولی برای ثبت ستارگان در تصاویرشان، حتما باید دوربینی با قابلیت نوردهی بلند مدت بههمراه میداشتهاند.
شکاکانی که این ایراد را قطعی و دلیلی برای رد سفر به ماه میدانند، کافی است همین امشب آزمایشی که گفته شد را انجام دهند تا با چشم خود ببینند که این ایرادشان، با دلیلی علمی و منطقی پاسخ داده میشود. سپس به این موضوع فکر کنند که با پیشفرضِ اشتباه دورغ بودن سفر به ماه، اگر ستارگان در تصاویر ماه مشخص بودند، جای شک به تصاویر چقدر بیشتر و احتمال قلابیبودن آنها محتملتر بود!
چرا غبار محل فرود پراکنده نشد؟!
چرا غبار محل فرود پراکنده نشد؟!
یکی دیگر از دلایل حامیان نظریهی دروغ بودن سفر به ماه، این است که چرا در محل فرود ماهنشین بر روی ماه، خاک و گرد و غبارها پراکنده نشده است؟
آنها ایرادشان را اینگونه بیان میکنند که اگر ماهنشین واقعاً بر روی ماه فرود آمده بود، غبار زیر آن تا دهها متر پراکنده میشد و دیگر غباری برای ثبت جای پای فضانوردان در نزدیکی ماهنشین باقی نمیماند. منشاء این ذهنیت این است که آنها محیط ماه را با محیط زمین مقایسه میکنند که تصوری اشتباه است.
همین که آنها این تصورشان را بر اساس چه شواهدی بهدست آوردهاند، جای سوال دارد، اما با یک مثال ساده میتوان این تفاوت را توضیح داد؛ اگر مقداری خاک یا غبار بر سطحی روی زمین نشسته باشد، میتوان با دمیدن هوا آنها را پراکنده کرد. دلیل این پراکندگی وجود هوا و ایجاد جریانی است که با دمیدن شما ایجاد میشود. اما در ماه اتمسفری وجود ندارد، بنابراین هوا و جریان هوایی وجود ندارد. در ماه تنها ذرات غباری به هوا برمیخیزند که دقیقاً تحت تاثیر خروجی موتور ماهنشین باشند یا ذراتی که به آنها نیرویی وارد کنند، جابهجا میشوند. پس تنها باید انتظار جابهجایی مقدار کمی از ذرات غبار که زیر موتور ماهنشین قرار داشتهاند را داشت و بقیهی غبار و خاک اطراف ماهنشین سر جای قبلی باقی میمانند.
با این توضیحات میتوان نتیجه گرفت که همین مقدار کم غبار زیر موتور، به اطراف ماهنشین پرتاب میشوند و بر ضخامت غبار آنجا افزوده میشود و جای پای فضانوردان بهتر ثبت میشود!
سایههایی غیرموازی بر روی ماه
سایههایی غیرموازی بر روی ماه
یکی دیگر از دلایل طرفداران تئوری توطئهی دروغین بودن سفر به ماه، این است که در تصاویر این ماموریتها، با وجود اینکه تنها منبع نور در ماه، نور خورشید است، اما سایهی فضانوردان و ابزارآلات آنها، موازی با هم نیستند. آنها این دلیل را به وجود تعداد زیادی پروژکتور در استدیوهای هالیوودی برای ساختن تصاویر جعلی ماه میدانند!
این استدلال آنها یک مشکل اساسی دارد و آن اینکه اگر چنین تصوری درست باشد، نه تنها سایهها غیرموازی میشوند، بلکه از هر جسم چندین سایه باید ایجاد شود که در تصاویر ماه چنین چیزی نمیبینیم. برای مثال اگر دو پروژکتور در محیط فیلمبرداری وجود داشته باشد، هر جسم باید دارای دو سایه باشند نه تکسایههای غیرموازی با هم!
دلیل غیرموازی بودن سایهها اختلاف فاصلهی اجسام و فضانوردان با دوربین نصب شده در ماه است. خورشید در این تصاویر در ارتفاع پایینی در افق ماه قرار دارد و «اثر پرسپکتیو» ایجاد شده در آنجا دلیل غیرموازی بودن سایهها است. این تاثیر بهخاطر این است که تصاویر ثبت شده در ماه، مانند هر تصویر دیگری در زمین، تصویری سهبُعدی را بر روی صفحهای دوبعدی نمایش میدهد و اثر پرسپکتیو در آن مشاهده میشود.
برای روشن شدن این توضیح، خود را وسط ریلهای قطار تصور کنیم، آیا به غیر از است که ریلهای قطار موازی هستند؟ پس چرا ما آنها را غیرموازی میبینیم؟ این همان اثر پرسپکتیو است. یکی دیگر از دلایل موازی نبودن سایهها در تصاویر ماه، این است که بر روی تعدادی از دوربینها، لنزهای واید برای ثبت تصاویری با میدان دید باز استفاده شده است. استفاده از این لنزها، ضمن ایجاد انحنای کاذب در تصاویر، تناسب زاویهها و خطوط را بههم میزند.
پسزمینههای یکسان و جزئیاتی متفاوت
پسزمینههای یکسان و جزئیاتی متفاوت
دو تصویر بالا را با هم مقایسه کنید. شباهت پسزمینهی هر دو عکس و تفاوت در جزئیات نزدیکتر همچون فضاپیما در این دو عکس مشهود است. این دو تصویر یکی از اسنادی است که مدعیان دروغ بودن سفر به ماه، بسیار به آن استناد میکنند؛ آیا گاف عجیبی از ناسا سر زده یا دلیلی علمی در پس راز این دو عکس وجود دارد؟
این دو تصویر واقعی هستند و هیچ ویرایشی بر روی آنها برای حذف یا اضافه شدن چیزی انجام نشده است. برای توضیح شباهت پسزمینهها در این دو تصویر، باید به پارامتر فاصله از اجسام دور توجه کرد. فرض کنید شما به طبیعت رفتهاید و خودروی خود را در جایی پارک کردهاید که کوهی آنطرفتر وجود دارد. حال اگر از خودرو صد متر فاصله بگیرید و از آن عکسی ثبت کنید که کوه هم در کادر شما باشد و سپس به کنار خودرو خود بروید و بدون اینکه آنرا در کادر خود داشته باشید از همان زاویهی عکس قبل، از کوه عکس دیگری بگیرید، خواهید دید که این دو عکس پسزمینههایی یکسان دارند، اما در عکس اول خودروی شما وجود دارد، ولی در عکس دوم خودرو وجود ندارد.
عدم تشخیص فاصلههای دور عاملی است که باعث شده تا دو عکس از ماموریت آپولو، مدعیان وجود توطئهای در پس سفر به ماه را به اشتباه بیاندازد. همانطور که در این آزمایش خواهید دید، این دلیل مدعیان دروغ بودن سفر به ماه نیز با دلایلی علمی پاسخ داده شد. این نکته نیز قابل توجه است که تشخیص عوارض یا اجسام با فاصلههایی دور بر روی زمین به دلیل وجود اتمسفر و گردوغبار در هوا راحتتر است، ولی در ماه بهدلیل عدم وجود اتمسفر و نبود غبار دشوارتر بوده است. این دو تصویر از ماموریت آپولو هم یکی از فاصلهای حدود ۱۰۰ متر از ماهنشین و دیگری پس از نزدیکشدن به ماهنشین ثبت شده است.
چرا آتشی در زمان برگشت به مدار مشخص نیست؟
چرا آتشی در زمان برگشت به مدار مشخص نیست؟
یکی از ایرادات سادهانگارانهی معتقدین به دروغ بودن سفر به ماه طی ماموریتهای موفق ششگانهی آپولو، نبود هیچگونه آتشی در زمان برخواستن کپسول حاوی فضانوردان از روی ماه در راه بازگشت به زمین است. این که شعلهای در زمان برخواستن کپسول وجود ندارد، حرف درستی است، اما با یک جستجو و تحقیق ساده میتوان به پاسخ علمی آن پی برد.
بر خلاف چیزی که ما روی زمین در زمان برخواستن موشکها میبینیم، شعلهای در زمان بازگشت کپسول به مدار ماه نمیبینیم. پاسخ ساده است؛ نوع سوخت ترکیبی مصرفی در زمان بازگشت ماهنشین به مدار ماه، شعلهای شفاف ایجاد میکند. این سوخت، ترکیبی از هیدرازین با فرمول «N2H4» و دینیتروژنتترا اکساید با فرمول «N2O4» است که در اثر سوختن آن، شعلهای شفاف و نامرئی تولید میشود و بههمین دلیل، در عمل چیزی از آن دیده نمیشود.
چرا پس از پروژهی آپولو، دیگر سفر انسان به ماه تکرار نشد؟
چرا پس از پروژهی آپولو، دیگر سفر انسان به ماه تکرار نشد؟
جالب است که بسیاری از این افراد تصور میکنند که آپولو ۱۱ تنها ماموریت انجام شده توسط ناسا بوده و تنها «نیل آرمسترانگ» پا بر روی ماه گذاشته است! واقعیت مطرح شدن ادعاهای بیپایه و اساس در خصوص دروغ بودن سفر انسان به ماه، از همین ناآگاهیهای ساده نشات میگیرد؛ افرادی بیخبر از کمیت و کیفیتهای یک پروژهی علمی، مدعی مچگیری از یک سازمان فضایی عریض و طویل با هزاران کارمند، مهندس و دانشمند هستند.
پروژهی آپولو، نتیجهی ماموریتهای متعدد آزمایشی بود که طی آن انسان بارها به مدار زمین فرستاده شد و در این راه حتی تعدادی از متخصصین و فضانوردان نیز جان خود را از دست دادند. برای انجام این ماموریتهای تاریخی، به مدت چندین سال، حدود ۵ درصد از بودجهی فدرال آمریکا به ناسا تعلق میگرفت؛ بودجهای که امروزه تنها حدود نیمدرصد است.
محدودیتهای مالی، تغییر سیاستها و دستیابی به اهداف علمی، از مهمترین عواملی بود که پس از شش ماموریت موفق آپولو ۱۱ تا ۱۷ (بهجز آپولو ۱۳)، گام گذاشتن ۱۲ انسان بر سطح ماه، جمعآوری نمونههای کافی و نصب ابزار علمی بر روی ماه محقق شد و دیگر ماموریتی مشابه برنامهریزی و انجام نشد.
اکنون چند برنامهی جدی از جمله «آرتمیس» متعلق به ناسا و «Dear Moon» متعلق به اسپیسایکس در حال برنامهریزی هستند تا به زودی انسان را بهزودی و بار دیگر به سطح و مدار ماه ببرند.
در این مطالب، پاسخ علم به برخی از شبهات سفر به ماه از دیدگاه مدعیان به تئوری توطئه را بررسی کردیم و با دلایلی علمی، شبهات مهم این مدعیان را پاسخ گفتیم. از منظر علم و دانشمندان، با توجه به اسناد معتبر موجود، تمامی ایرادها و شکهای مطرح شده توسط این افراد با دلایلی علمی پاسخ داده شدهاند؛ اما مسالهای که وجود دارد این است که بسیاری از افراد عادی پس از مطالعهی این پاسخها، قانع شده و زاویهی دید خود نسبت به این مساله را تغییر میدهند و علمیتر به ماموریتهای آپولو نگاه میکنند.
اما تعداد کمی از شکاکان، به دلیل آموزشهای غلط در گذشته، دارای دیدی آلوده نسبت به تمامی مسائل علمی جهان پیرامون خود هستند و کماکان ماموریتهای آپولو ناسا را فریبی عمومی میپندارند؛ این دیدگاه را میتوانیم در همفکران آنها ببینیم که زمین را تخت، پزشکی نوین را شیطانی، گذشته و عاقبت آیندهی انسان و جهان را در تاثیر کائنات و ساختههای باستانی انسان را کار فرازمینیها میدانند. این مسائل برای انتخاب راه و روش تفکر درست و علمی بسیار مهم هستند.
امروزه میدانیم که این ماموریتها حقیقی بودهاند و شواهد و اسناد معتبری از انجام آنها وجود دارد؛ از طرف دیگر اغلب مدعیان به غیرحقیقی بودن ماموریتهای آپولو، یا دارای اطلاعاتی ناقص از این پروژه هستند یا دیدگاهی اشتباه به موضوعهای علمی دارند و ریشهی علم را در دستهای پشتپرده و نیروهای قوی شیطانی میدانند. حال انتخاب با شماست؛ یا جهان حقیقی را با دید علم بنگرید یا عینک شک و تردید را بر روی چشمان خود بگذارید و راه شایعات و ادعاهای بیاساس را در پیش بگیرید.
نوشته | علی عمانی - مجله علمی ایلیاد |
مجله ایلیاد رادر اینستاگرام دنبال کنید...مجله ایلیاد رادر تلگرام دنبال کنید...مجله ایلیاد رادر آپارات دنبال کنید...مطالب مشابه● شواهد جدید برای مدل استاندارد کیهانشناسی● سیارهی ناهید فعالیتهای آتشفشانی دارد● قدیمیترین نشانههای برخورد شهابسنگها با زمین● تصویری فوقالعاده از یک برج پلاسمایی بر روی سطح خورشید● کشف درخشان و داغِ جیمز وب● آیا میتوان بر روی ماه کشاورزی کرد؟ ● آیا بر روی مریخ نیز رعد و برق رخ میدهد؟● چند نوع منظومه در کیهان وجود دارد؟● منشاء اَبَرسیاهچالههای نخستین چه بوده است؟● آیا احتمال انفجار دوبارهی جهان وجود دارد؟ادامه تحصیل در استرالیاادامه تحصیل در انگلستانادامه تحصیل در امریکاادامه تحصیل در کاناداادامه تحصیل در نیوزیلندجدیدترین مطالب● آمار سرقت پس از قانون کاهش مجازات ● چطور لکههای مداد را از روی دیوار پاک کنیم؟● غلبه بر یکی از محدودیتهای قانون اول ترمودینامیک● باکتریها چگونه به مغز حمله میکنند؟● دانشمندان گامی دیگر به اینترنت کوانتومی نزدیکتر شدهاند● چطور ویتامین B12 مورد نیاز بدنمان را تامین کنیم؟● ورود اورانیوم به خاک چه ارتباطی با کودهای کشاورزی دارد؟● آیا گیاهان هم صدا دارند؟● چطور در خانه توت فرنگی بکاریم؟● چطور جلوی استفراغ شیرخوار را بگیریم؟● چطور برای یک سفر کمپینگ آماده شویم؟● چگونه با عدم تعادل شیمیایی در مغز برخورد کنیم؟● پنج فایدهی دارچین برای سلامتی● کدام حیوان بلندترین گردن را در قلمرو حیوانات داشته است؟● چطور رادیاتور خودرو را تخلیه و تعویض کنیم؟● کشف آنزیمی که هوا را به انرژی تبدیل میکند● چگونه از شر مگسک چشم خلاص شویم؟● آیا اسب تکشاخ واقعاً وجود داشته است؟● چطور هوش هیجانیمان را اندازه گیری کنیم؟● منشاء رود نیل کجاست؟