چه چیزی باعث از بین رفتن آب بر روی مریخ شده است؟
چه چیزی باعث از بین رفتن آب بر روی مریخ شده است؟
مجله علمی ایلیاد - مریخ زمانی یک سیاره‌ی غنی از آب بوده است، ولی طی فرآیندهای تولید هیدروژن بخش اعظمی از این آب را از دست داده است. در مدل‌های استاندارد مربوط به مریخ، مولکول‌های هیدروژن تولیدی از آب در اتمسفرهای پایین‌تر، به اتمسفرهای بالاتر نفوذ کرده‌اند و در آنجا هیدروژن اتمی تولید شده و از بین رفته است.
تیمی از محققین با استفاده از داده‌های فضاپیمای «MAVEN» ناسا، دریافته‌اند که آب بیشتر از چیزی که تا کنون تصور می‌کردند امکان رسیدن به اتمسفرهای بالاتر را دارد. این اتفاق مخصوصاً در زمانی که طوفان‌های سراسری و منطقه‌ای در مریخ رخ می‌دهد بیشتر به چشم می‌آید.
دکتر «شین استون» از دانشگاه آریزونا به‌عنوان نویسنده‌ی اصلی مقاله‌ی این تیم تحقیقاتی، می‌گوید: «ما می‌دانیم که میلیاردها سال پیش بر روی مریخ آب فراوانی وجود داشته است. در آن زمان اتمسفر مریخ نیز ضخیم‌تر بوده است. بنابراین درمی‌یابیم که بخش اعظمی از اتمسفر مریخ در فضا پراکنده شده است. فضاپیمای MAVEN در تلاش است تا فرآیند مسئول این پراکنده شدن را کشف کند. یکی از قسمت‌های این فرآیند به نحوه‌ی از دست رفتن آب مریخ ارتباط دارد.»
استون و همکارانش با استفاده از داده‌های MAVEN دریافته‌اند که زمانی مریخ در نزدیک‌ترین موقعیت نسبت به خورشید قرار می‌گیرد، سیاره گرم می‌شود و آب بیشتری از سطح آن به سمت اتمسفرهای بالاتر رفته و از آنجا در فضا پراکنده می‌شود. این اتفاق هر سال مریخی یک بار اتفاق می‌افتد.
طوفان‌های منطقه‌ای که سالانه یک بار در مریخ رخ می‌دهند و همچنین طوفان‌های سراسری که هر ۱۰ سال یک بار رخ می‌دهند، باعث گرمایش بیشتر اتمسفر و حرکت بیشتر آب به سمت اتمسفرهای بالاتر می‌شود. فرآیندهای کلاسیکی که برای این چرخه در نظر گرفته شده‌اند، شامل تبدیل یخ به گاز و از بین رفتن گاز توسط اشعه‌های خورشید در اتمسفرهای پایینی مریخ است. نتایج رصدهای اخیر این فرآیند را تایید نمی‌کند.
استون می‌گوید: «ما اصلاً انتظار دیدن آب در لایه‌های بالایی اتمسفر مریخ را نداشتم. بر روی زمین نیز آب معمولاً محدود به نواحی نزدیک زمین است. لایه‌ای در اتمسفر زمین قرار دارد که سرمای آن به حدی است که از خروج هر گونه بخار آب از زمین جلوگیری می‌کند. احتمالاً این لایه در اتمسفر مریخ گرم‌تر از چیزی است که بتواند جلوی بالا رفتن بخار آب را بگیرد.»
زمانی که مولکول‌های آب در لایه‌های بالایی اتمسفر قرار دارند، توسط یون‌های موجود به سرعت طی ۴ ساعت شکسته می‌شوند و محصولات این شکست به فضای اطراف پراکنده می‌شوند.
از بین رفتن اتمسفر و آب مریخ باعث سردی و خشکی آن شده است. داده‌های MAVEN نشان می‌دهد که فرآیند ایجاد این وضعیت امروزه نیز در حال وقوع است. تخمین‌های دانشمندان نشان می‌دهد که این فرآیند می‌تواند مسئول از دست رفتن ۴۳ سانتی‌متر از عمق اقیانوس سراسری مریخ بوده باشد.