گایا جدیدترین نقشه از کهکشان راه‌شیری را منتشر کرد

مجله علمی ایلیاد - دانشمندان اروپایی توانسته‌اند دقیق‌ترین و جزئی‌ترین نقشه از کهکشان راه‌شیری را تهیه کنند. رصدخانه‌ی گایا متعلق به آژانس فضایی اروپا، سومین بخش از داده‌های خود را منتشر کرده که طی آن نقشه‌ی کهکشان ما با وضوح بهتر نشان داده است. آن‌ها در واقع اکنون موقعیت دقیق حدود ۱.۸۱۲ میلیارد ستاره را در این نقشه مشخص کرده‌اند.

این نقشه نه تنها نسبت به نقشه‌های قبلی دیگر دقت بسیار بالاتری دارد، بلکه ستاره‌شناسان گایا توانسته‌اند نسبت به نقشه‌های قبلی خود نیز دقت نقشه‌ی جدید را بالاتر ببرند. عدم قطعیت در این نقشه‌ی جدید، ۰.۷۱ کوچک‌تر از داده‌های قبلی گایا است. محققین در رصدخانه‌ی گایا همچنین توانسته‌اند سرعت سه‌بعدی حدود ۱.۵ میلیارد ستاره را نیز اندازه‌گیری کنند و کاتالوگ جدیدی برای حرکات این اجرام آسمانی تهیه کنند.

دکتر «تیمو پروستی» از دانشمندان پروژه‌ی گایا، می‌گوید: «کار گایا نتیجه‌ی تلاش‌های تیم بزرگی است. داده‌های به‌دست آمده به طرز خارق‌العاده‌ای مهم هستند و ما منتظریم که ستاره‌شناسان سراسر دنیا به کمک این داده‌ها، کشفیات بی‌نظیری انجام دهند. البته کار ما هنوز تمام نشده است و با اندازه‌گیری‌هایی که در آینده انجام می‌دهیم، داده‌های بیشتری در اختیار ستاره‌شناسان قرار خواهیم داد.»

این نقشه‌ی جدید در علم ستاره‌شناسی یک قدم بزرگ رو به جلو محسوب می‌شود و داده‌های جدید به‌دست آمده از این پروژه، مرز‌های این علم را جابه‌جا خواهند کرد. به کمک داده‌های پروژه‌ی گایا می‌توان با دقت بالایی شتاب حرکت منظومه‌ی شمسی به سمت مرکز کهکشان راه‌شیری را محاسبه کرد.

 

محاسبات دانشمندان نشان داده است که منظومه‌ی شمسی در هر ثانیه ۷ میلی‌متر به مرکز کهکشان نزدیک می‌شود. عدم قطعیت این اندازه‌گیری در حد نیم میلی‌متر است. در واقع ما سالانه ۱۱۵ کیلومتر به مرکز کهکشان راه‌شیری نزدیک‌تر می‌شویم.

به کمک این داده‌ها می‌توان لبه‌ی دیسک کهکشان راه‌شیری را نیز مطالعه کرد. داده‌ها نشان می‌دهند که ستاره‌های موجود در این منطقه، دارای حرکات عجیب و غریبی هستند. بخشی از آن‌ها با سرعتی کم در حال حرکت به سمت پایین صفحه‌ی کهکشان هستند و تعدادی از آن‌ها با سرعت زیاد در حال حرکت به سمت بالای صفحه‌ی کهکشان هستند. همچنین به کمک داده‌های گایا می‌توان فرآیند جذب کهکشان کوچک کمان توسط کهکشان راه‌شیری را نیز تایید کرد.

داده‌های گایا همسایه‌های منظومه‌ی شمسی را نیز با دقت بالایی نشان داده است. در این داده‌ها ۳۳۱،۳۱۲ ستاره که طبق تخمین‌ها ۹۲ درصد کل ستاره‌های موجود را شامل می‌شوند، قابل رصد هستند. بقیه‌ی ستاره‌هایی که در کاتالوگ گایا نیامده‌اند، کوتوله‌های سرد و کم‌نوری هستند که قابلیت رصد شدن آن‌ها بسیار کم بوده است. حرکات این همسایه‌ها طی ۱.۶ میلیون سال آینده نیز پیش‌بینی شده است. به این ترتیب، می‌توان تغییرات آسمان شب را نیز پیش‌بینی کرد.

نتایج پروژه‌ی گایا و کاتالوگ‌های مربوطه در مجله‌ی Astronomy & Astrophysics منتشر شده‌اند.