چرا محور سیاره‌ی زحل کج است؟

مجله علمی ایلیاد - دو دانشمند از دانشگاه سوربن و پیزای فرانسه، نشان داده‌اند که قمرهای سیاره‌ی زحل می‌توانند دلیل کج بودن محور گردش این سیاره‌ی عظیم گازی باشند. نتایج مطالعه‌ی این محققین در مجله‌ی Nature Astronomy منتشر شده‌اند. آن‌ها همچنین پیش‌بینی کرده‌اند که میزان کج بودن زحل طی چند میلیارد سال آینده، بیشتر نیز خواهد شد.

این دانشمندان نشان داده‌اند که تغییر موقعیت قمرهای زحل باعث کج شدن محور گردش آن شده است. بزرگ‌ترین قمر زحل که «تیتان» نام دارد، در این فرآیند بیشترین تاثیر را داشته است.

رصدهایی که اخیراً از زحل و قمرهای آن انجام شده، نشان می‌دهد که قمرها در حال دور شدن از آن هستند و سرعت این حرکت نیز بیشتر از چیزی است که تا کنون دانشمندان تصور می‌کردند. محققین با وارد کردن حرکت‌های این قمر درون محاسبات خود در مدل‌سازی زحل، به این نتیجه رسیده‌اند که همین فرآیند است که باعث کج شدن محور گردش سیاره می‌شود. آن‌ها اذعان دارند که هر چه قمرها با سرعت بیشتری از زحل دور شوند، میزان کج بودن محور گردش نیز بیشتر می‌شود.

محققین تصور می‌کنند که فرآیند دور شدن قمرها و کج شدن زحل به زمان‌های اخیر برمی‌گردد. آن‌ها می‌گویند که تا سه میلیارد سال پس از شکل‌گیری زحل، محور گردش آن فقط به میزان خیلی کمی کج بوده است و تنها یک میلیارد سال پیش مهاجرت قمرها شروع شده و باعث کج شدن محور گردش سیاره شده است. این فرآیند امروزه نیز در حال وقوع است. محور گردش زحل دارای برهمکنش با مسیر حرکتی نپتون است و تا کنون نسبت به خط راست حدود ۲۷ درجه کجی را به خود دیده است.

یافته‌های این مطالعه باعث بی‌ارزش شدن نظریه‌های قبلی در این مورد می‌شود. محققین تا کنون تصور می‌کردند که کج بودن زحل در زمان‌های قبل‌تر و حدود ۴ میلیارد سال پیش رخ داده است و حالت پایداری دارد.

 

آن‌ها تصور می‌کردند که کج بودن زحل به تغییر مداری رخ داده برای نپتون مربوط است. اکنون مشخص شده است که کج شدن زحل هنوز هم ادامه دارد و چیزی که امروزه از زحل می‌بینیم یک حالت گذرا است که هنوز به پایداری نرسیده است و طی چند میلیارد سال آینده میزان کج بودن زحل حتی می‌تواند دو برابر امروزه شود.

تیم تحقیقاتی فرانسوی همین نتایج را به مشتری نیز تعمیم داده‌اند و فکر می‌کنند در مورد مشتری نیز مهاجرت ۴ قمر اصلی در حال وقوع است و کج شدن محور آن نیز اتفاق می‌افتد. مشتری دارای برهمکنش با مدار اورانوس است و دانشمندان تصور می‌کنند طی پنج میلیارد سال آینده، بین ۳ تا ۳۰ درجه نسبت به اورانوس کج می‌شود.