آیا امکان بروز سویه‌های مقاوم کرونا نیز وجود دارد؟

مجله علمی ایلیاد - این روزها امیدهای زیادی به واکسیناسیون گسترده در مقابل کرونا بسته شده است و به نظر می‌رسد کم کم به پایان همه‌گیری این ویروس نزدیک می‌شویم و همه‌ی مردم دنیا خودشان را برای آن روز آماده می‌کنند.

به نظر می‌رسد تلاش‌هایی که برای مقابله با همه‌گیری کرونا در سراسر دنیا انجام شده موفق بوده‌اند، ولی تحقیقات جدید نشان داده است که هنوز هم انسان‌ها در وضعیت شکننده‌ای قرار دارند و هر لحظه ممکن است ویروس بر انسان‌ها غلبه کند.

تیمی از محققین اتریشی طی مطالعات گسترده، خطر بروز سویه‌های مقاوم به واکسن را طی سناریوهای مختلف محاسبه کرده‌اند. در سناریوهای مدل شده، جمعیتی ۱۰ میلیون نفره از انسان‌ها طی سه سال تحت واکسیناسیون کرونا ویروس قرار گرفته‌اند و مداخلات غیردارویی مانند ماسک پوشیدن و حفظ فاصله‌‌ی فیزیکی نیز در نظر گرفته شده‌اند.

همانطور که انتظار می‌رفت محاسبات نشان داده است که اگر با سرعت بالا واکسیناسیون برای همه‌ی افراد انجام شود، کروناویروس فرصت کمی دارد که بتواند ژن‌های مقاوم نسبت به پادتن‌ها را در خود توسعه دهد. از طرف دیگر اگر سویه‌های جهش یافته در بین جمعیتی از انسان‌های واکسینه نشده گسترش یابد، ویروس این فرصت را پیدا می‌کند تا استعدادهای خود را بیشتر بروز دهد و بتواند با قدرت بیشتر و کارایی بهتر بین میزبان‌های مختلف بچرخد.

می‌توان تصور کرد که انواع تهاجمی‌تر ویروس که به راحتی می‌توانند از دست سیستم ایمنی بدن انسان فرار کنند، با احتمال بالا در بین جمعیتی که واکسینه نشده‌اند، بروز خواهد کرد. با این حال مدل‌سازی‌ها نشان داده‌اند که احتمال بروز سویه‌های مقاوم در بین جمعیتی که اکثر آن‌ها واکسینه شده‌اند، ولی هنوز جلوی انتقال بیماری به طور کامل گرفته نشده است، بیشتر خواهد بود. در واقع بروز سویه‌های مقاوم در بین جمعیتی که ۶۰ درصد آن‌ها واکسینه شده‌اند و بقیه واکسینه نشده‌اند، احتمال بیشتری دارد.

تا کنون این تصور وجود داشت که اگر دو سوم جمعیت واکسینه شوند، می‌توان ماسک‌ها را دور انداخت و به زندگی عادی پرداخت؛ ولی این تحقیق جدید نشان داده است که این کار می‌تواند خطرات بالایی داشته باشد. محققین توصیه کرده‌اند که حتی پس از اینکه اکثریت جمعیت واکسینه شدند نیز بهتر است پوشیدن ماسک و حفظ فاصله‌ی فیزیکی رعایت شود تا به این ترتیب، احتمال بروز سویه‌های مقاوم ویروس منتفی شود.

هر بار که یک ویروس تکثیر می‌شود، این احتمال وجود دارد که چینش ژن‌های آن عوض شود. هر کدام از این چینش‌های ممکن است بتوانند ویروس را از چشم سیستم ایمنی بدن واکسینه شده مخفی کنند. بنابراین بهتر است توصیه‌های بهداشتی پس از واکسیناسیون نیز برای مدت قابل توجهی رعایت شوند.

نتیجه‌ی این مطالعه در مجله‌ی Nature منتشر شده است.