کشف سیاره‌ای در گرداب کیهانی
کشف سیاره‌ای در گرداب کیهانی
مجله علمی ایلیاد - نشانه‌های عبور یک سیاره از جلوی ستاره‌ای در خارج از کهکشان راه‌شیری شناسایی شده است که دانشمندان می‌گویند با این یافته دریچه‌ای به سمت کاوش سیاره‌های فراخورشیدی در فواصل بسیار دورتر از گذشته باز شده است.
کهکشانی که این سیاره‌ی جدید در آن شناسایی شده است «Messier 51» یا همان «M51» نام دارد. این کهکشان مارپیچ به نام کهکشان گردابی نیز شناخته می‌شود.
سیارات فراخورشیدی به طور کل به سیاراتی گفته می‌شود که خارج از منظومه‌ی شمسی قرار دارند. تا کنون تمامی سیارات فراخورشیدی کشف شده توسط ستاره‌شناسان، درون کهکشان راه‌شیری قرار داشته‌اند و همه‌ی آن‌ها در فاصله‌ی کمتر از ۳۰۰۰ سال نوری از زمین بوده‌اند. سیاره‌ی فراخورشیدی که در کهکشان M51 شناسایی شده است، ۲۸ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد که بسیار دورتر از دیگر سیارات فراخورشیدی شناخته شده است.
استراتژی که ستاره‌شناسان برای شناسایی این سیاره‌ی جدید استفاده کرده‌اند، جستجو به دنبال سیارات بالقوه در طول موج‌های اشعه‌ی ایکس بوده است. آن‌ها این نتایج جدید را بر اساس روش گذر سیاره از جلوی ستاره به‌دست آورده‌اند. در این روش، شناسایی سیاره به این صورت است که سیاره در حال عبور از جلوی ستاره اجازه‌ی عبور نور ستاره به سمت ستاره‌شناسان را می‌گیرد و آن‌ها می‌فهمند که سیاره‌ای از جلوی ستاره عبور کرده است.
ستاره‌شناسان در کهکشان M51 بر روی یک جفت ستاره‌ی دوگانه تمرکز کردند و توانستند شواهدی پیدا کنند که احتمال می‌دهند نشان دهنده‌ی وجود یک سیاره باشد. اشعه‌ی ایکس ساطع شده از این جفت ستاره توسط تلسکوپ چاندرا مورد رصد قرار گرفته است و ستاره‌شناسان دریافته‌اند که این اشعه در برخی مواقع تا حد صفر کاهش پیدا می‌کند. ستاره‌شناسان تخمین زده‌اند که این سیاره‌ی احتمالی دارای اندازه‌ای مشابه زحل باشد و فاصله‌ی آن از ستاره‌ی مرکزی نوترونی و یا سیاه‌چاله‌ی مرکزی این سیستم دوگانه دو برابر فاصله‌ی زحل از خورشید است.
تایید وجود این سیاره کار بسیار سختی است، زیرا با در نظر گرفتن فاصله‌ای که این سیاره از مرکز منظومه‌ی خود دارد، گذر مجدد آن از جلوی ستاره‌های مرکزی حدود ۷۰ سال دیگر رخ می‌دهد. البته عدم قطعیت موجود در محاسبات مربوط به اندازه و مدار این سیاره‌ی احتمالی نیز تایید مجدد آن‌را با مشکل مواجه می‌کند.
ستاره‌شناسان این احتمال را نیز مطرح کرده‌اند که شاید قطع شدن اشعه‌های ایکس ساطع شده توسط این سیستم دوگانه به خاطر عبور سیاره نباشد، بلکه ابری از گاز و گرد و غبار جلوی اشعه‌های ساطع شده را گرفته‌اند. البته این احتمال بسیار ضعیف است، زیرا مدل‌سازی‌های انجام شده بیشتر نشان‌دهنده‌ی این واقعیت هستند که نشانه‌های کشف شده مربوط به عبور یک سیاره است.