دانستنی‌هایی در مورد تلسکوپ‌ها

مجله علمی ایلیاد - اگر بخواهید بدون تلسکوپ به آسمان نگاه کنید و انتظار داشته باشید اطلاعات زیادی از اجرام کیهانی به‌دست بیاورید، باید بدانید امیدی واهی دارد. در این مطلب اطلاعات اولیه‌ای در مورد تلسکوپ‌ها ارائه می‌شود.

تلسکوپ‌ها از لنز، آینه و یا هر دوی آن‌ها استفاده می‌کنند تا نور رسیده از منابع خیلی دور را متمرکز کنند. تلسکوپ‌های خانگی می‌توانند به راحتی حفره‌های موجود بر روی ماه و حتی حلقه‌های سیاره‌ی زحل را ببینند. تلسکوپ‌های بزرگ‌تر می‌توانند ابرهای اطراف مشتری را نیز مشاهده کنند. تلسکوپ‌های خیلی بزرگ‌تر نیز می‌توانند در زمان سفر کنند.

تلسکوپ‌های خیلی بزرگ معمولاً درون رصدخانه‌ها قرار می‌گیرند. برخی از رصدخانه‌ها نیز چندین تلسکوپ در خود جای داده‌اند. این ساختمان‌ها معمولاً گنبدی ساخته می‌شوند و رنگ بیرونی آن‌ها نیز عموماً سفید یا نقره‌ای است تا نور رسیده از محیط را منعکس کند و دمای رصدخانه تا جای ممکن سرد باشد. رصدخانه‌ها معمولاً در ارتفاعات و دور از شهرها ساخته می‌شوند.

اتمسفر زمین می‌تواند جلوی نورهای رسیده به تلسکوپ‌های زمینی را بگیرد و به همین خاطر آژانس‌های فضایی تلاش می کنند تلسکوپ‌های خود را خارج از جو زمین قرار دهند تا بتوانند تصاویر بهتری از ستاره‌ها و کهکشان‌های دوردست دریافت کنند.

برخی از تلسکوپ‌ها از لنزهای شیشه‌ای برای متمرکز کردن نورهای رسیده از فضا استفاده می‌کنند که به آن‌ها تلسکوپ‌های شکستی گفته می‌شود. گروه دیگری از تلسکوپ‌ها که به‌عنوان بازتابی شناخته می‌شوند، نورها را از طریق آینه‌های زوایه‌دار خود متمرکز می‌کنند.

انسان حتی اگر از پشت تلسکوپ آسمان را نگاه کند، باز هم نمی‌تواند نورهای رسیده از اجرام کم‌نور را تشخیص دهد و به همین دلیل بیش از یک قرن پیش تا کنون از عکسبرداری با نوردهی طولانی‌مدت برای ثبت نورهای رسیده از اجرام کم‌نور استفاده می‌شود. زمانی که تلسکوپ برای مدتی طولانی در معرض یک نور رسیده از منبع نوری کم‌نور قرار داده می‌شود، می‌توان نور کافی برای به تصویر کشیدن جرم را جمع‌آوری کند.

زمانی که یک تلسکوپ به سمت اجرام دوردست می‌نگرد، در واقع در حال نگاه کردن به گذشته‌ی آن جرم است، زیرا نوری که از جرم به تلسکوپ می‌رسد، در برخی مواقع میلیون‌ها سال مسیر پیموده است تا به تلسکوپ برسد و به همین خاطر می‌توان گفت تصویری که به تلسکوپ می‌رسد، متعلق به وقایع میلیون‌ها سال پیش است.

تلسکوپ فضایی هابل معروف‌ترین تلسکوپی است که به فضا فرستاده شده است تا بدون اختلال ایجاد شده توسط اتمسفر زمین بتواند اطلاعات زیادی برای دانشمندان جمع‌آوری کند. تعداد زیادی از این نوع تلسکوپ‌ها وجود دارند که هر کدام بخشی از طیف نوری را مشاهده می‌کنند. برخی از تلسکوپ‌ها تصاویر خود را در امواج مایکروویو تهیه می‌کنند، برخی از آن‌ها در نور مادون قرمز و برخی دیگر تلسکوپ‌های رادیویی هستند.

 

تلسکوپ‌های ماورا بنفش، تلسکوپ‌های اشعه‌ی گاما و تلسکوپ‌های اشعه ایکس نیز کاربرد زیادی در ستاره‌شناسی دارند. اخیراً هم تلسکوپ فضایی جیمز وب به فضا فرستاده شده تا به‌عنوان قدرتمندترین تلسکوپ تاریخ بشر شناخته شود.

در تصویر زیر مهم‌ترین تلسکوپ‌هایی که اطلاعات فضا را به بشر می‌رسانند مشاهده می‌شود.