چگونه کوه‌ها در شکل‌گیری حیات زمینی نقش داشته‌اند؟
چگونه کوه‌ها در شکل‌گیری حیات زمینی نقش داشته‌اند؟
مجله علمی ایلیاد - بر اساس مطالعه‌ی جدیدی که محققین دانشگاه‌های استرالیا انجام داده‌اند، شکل‌گیری کوه‌های بزرگ بر روی زمین دو بار اتفاق افتاده است؛ بار اول بین ۲ تا ۱.۸ میلیارد سال پیش و بار دوم بین ۶۵۰ تا ۵۰۰ میلیون سال پیش. این دو بار شکل‌گیری کوه‌های بزرگ هر دو در زمانی رخ داده است که قاره‌ها در حال شکل‌گیری روی زمین بوده‌اند. بر اساس نظریه‌ی محققین، احتمالاً فرسایش این کوه‌ها با ظهور اولین اُرگانیسم‌های بزرگ روی زمین ارتباط داشته باشد. این اُرگانیسم‌ها از اوکاریوت‌های اولیه تا جلبک‌های کلروفیت و در مرحله‌ی بعد حیوانات را شامل می‌شوند.
محققین برای بررسی شکل‌گیری کوه‌های بزرگ باستانی از شواهد مربوط به زیرکونیوم با محتوای لوتتیوم کم استفاده کرده‌اند. این ترکیبات کمیاب معمولاً در جاهایی یافت می‌شوند که ریشه‌ی کوه بوده‌اند و فشار بسیار شدیدی را تجربه کرده‌اند. محققین دریافتند که اولین کوه‌های بزرگ بر روی زمین در زمان شکل‌گیری قاره‌ی بزرگ «نونا» شکل گرفته‌اند و دومین کوه‌زایی نیز در زمان شکل‌گیری قاره‌ی بزرگ «گوندوانا» رخ داده است.
محققین پی برده‌اند که بین این دو برهه‌ی زمانی شکل‌گیری کوه‌ها و دوره‌های تکامل حیات بر روی زمین ارتباط مستقیمی وجود دارد. کوه‌های بزرگی که از آن صحبت می‌شود، چیزی نیست که امروزه با آن مواجه هستیم. برای اینکه ایده‌ای در مورد این کوه‌ها داشته باشید می‌توانید رشته کوه ۲،۴۰۰ کیلومتری هیمالیا را تصور کنید که سه بار یا حتی چهار بار بزرگ‌تر شده باشد.
شکل‌گیری کوه‌ها در زمان به‌وجود آمدن قاره‌ی نونا دقیقاً مصادف است با ظهور اوکاریوت‌ها بر روی زمین. اوکاریوت‌ها اُرگانیسم‌هایی هستند که بعداً تکامل یافته و گیاهان و حیوانات از آن‌ها به‌وجود آمده‌اند. کوه‌های گوندوانا نیز با ظهور حیوانات بزرگ مصادف بوده است که حدود ۵۷۵ میلیون سال پیش رخ داده‌اند.
زمانی که فرسایش کوه‌ها رخ می‌دهد مواد مغذی مورد نیاز حیات شامل فسفر، آهن و غیره به اقیانوس‌ها وارد می‌شود و چرخه‌های زیستی درون اقیانوس را دچار تغییرات عمده می‌کند و تکامل را وارد پیچیدگی بزرگ‌تری می‌کند. این احتمال نیز وجود دارد که کوه‌های بزرگ روی زمین موجب تقویت وجود اکسیژن در اتمسفر شوند. اتمسفر زمین در ابتدا به‌طور کل حاوی اکسیژن نبوده است. محققین دریافته‌اند که دو بار میزان اکسیژن درون اتمسفر زمین با افزایش جدی مواجه شده است که آن‌ها نیز با دوره‌های کوه‌زایی روی زمین تطابق دارند.
بین ۱.۸ میلیارد سال پیش تا حدود ۸۰۰ میلیون سال پیش هیچ کوه‌زایی جدیدی رخ نداده است و در تکامل حیات روی زمین نیز تغییر خاصی رخ نداده است و به همین خاطر این دوره را یک میلیارد سال کِسل‌کننده می‌نامند. به نظر می‌رسد نبود کوه‌زایی‌های بزرگ و کم شدن موجودی مواد مغذی در اقیانوس‌ها دلیل کاهش سرعت تکامل در این دوره بوده است.
نتایج این مطالعه در مجله‌ی Earth and Planetary Science Letters منتشر شده است.