سیاراتی که ستاره از آب در آمدند

مجله علمی ایلیاد - حدود سه دهه پیش، دنیاهای فراتر از منظومه‌ی شمسی کشف شدند و از آن زمان تا کنون حدود ۵۰۰۰ سیاره‌ی فراخورشیدی در کهکشان راه‌شیری شناخته شده است. ستاره‌شناسان ۵۰۰۰ کاندیدای دیگر را نیز شناسایی کرده‌اند که ممکن است سیاره باشند، ولی هنوز مورد تایید قرار نگرفته‌اند. با این حال اخیراً حداقل سه مورد از سیاره‌های تایید شده، ستاره از آب درآمده‌اند.

در مطالعه‌ی جدیدی که مجله‌ی Astronomical Journal نتایج آن‌را منتشر کرده است، ستاره‌شناسان دانشگاه MIT گزارش کرده‌اند که سه یا چهار سیاره‌ی شناسایی شده توسط تلسکوپ فضایی کپلر ناسا در حقیقت ستاره هستند.

تیم محققین از اندازه‌گیری‌های به‌روز ستاره‌های میزبان سیاره‌ها استفاده کرده‌اند تا اندازه‌ی سیاره‌ها را مجدداً محاسبه کنند و دریافته‌اند که سه مورد از سیارها، بسیار بزرگ‌تر از چیزی هستند که بتوان آن‌ها را سیاره نامید. محققین با تخمین بهتر مشخصات سیاره‌ها دریافتند که این سه جرم آسمانی بین دو تا چهار برابر مشتری جرم دارند.

به گفته‌ی محققین اکثر سیاره‌ها به اندازه‌ی مشتری و با خیلی کوچک‌تر از آن هستند. جرم آسمانی که دو برابر مشتری باشد، برای سیاره بودن خیلی بزرگ است. یکی از سیاره‌های مشکوک حدود ۱.۸ برابر مشتری جرم دارد که این اندازه قابل مقایسه با بزرگ‌ترین سیاره‌ای است که تا کنون مورد تایید ستاره‌شناسان قرار گرفته است. این سیاره در فاصله‌ی بسیار دوری از ستاره‌ی میزبان خود قرار دارد و نوری از ستاره دریافت می‌کند، بسیار کم است و این نور نمی‌تواند سیاره‌ای با این بزرگی را حفظ کند. البته محققین می‌گویند این شرایط غیرممکن نیست، ولی مشکوک است.

اگر دو جرم در فاصله‌ی کمی از یکدیگر قرار داشته باشند، کشش گرانشی آن‌ها باعث می‌شود یکی از آن‌ها به شکل تخم‌مرغ درآید و از این طریق می‌توان دریافت که اندازه‌ی جرمِ جرم بزرگ‌تر چقدر است. با این حساب می‌توان دریافت که این دو جرم هر دو ستاره هستند یا یکی از آن‌ها سیاره است و دیگری ستاره است.

محققین در این مطالعه با محاسبات خود دریافتند که یکی از سیاره‌هایی که تا کنون مورد تایید اولیه قرار گرفته بود، جرم بسیار بزرگی دارد و قابل مقایسه با ستاره‌ی میزبان آن است. ماموریت گایا متعلق به آژانس فضایی اروپا به محققین این امکان را داده است تا جرم سیارات را دقیق‌تر محاسبه کنند. محاسبات بر اساس داده‌های گایا نشان داد که این سیاره‌ی مشکوک سه برابر مشتری جرم دارد و امکان شکل‌گیری چنین سیاره‌ای در واقع وجود ندارد و این جرم در حقیقت یک ستاره‌ی کوچک است که حول یک ستاره‌ی بزرگ‌تر در حال دوران است.

مطالعاتی که محققین در بین ۲۰۰۰ سیاره‌ی فراخورشیدی انجام داده‌اند، نشان داده است که حداقل سه سیاره مشکوک هستند و در واقع ستاره هستند. محققین اذعان دارند که این موارد در آینده کمتر مشاهده خواهد شد و اینچنین نیست که تعداد زیادی از سیاره‌های شناخته شده ستاره از آب درآیند.