رصد وضعیت منحصربه‌فرد دو کهکشان توسط هابل

مجله علمی ایلیاد - تصویر جدیدی که تلسکوپ فضایی هابل به زمین مخابره کرده، به شکل زیبایی نشان می‌دهد که ستاره‌شناسان باید در مورد فواصل در فضا دقت کنند.

در تصویر هابل، دو کهکشان به نحوی به نمایش درآمده‌اند که انگار در حال برخورد با یکدیگر هستند؛ در صورتی که این دو کهکشان بالغ بر یک میلیارد سال نوری از یکدیگر فاصله دارند. این دو کهکشان «SDSS J115331» و «LEDA 2073461» نام دارند.

هر چند این دو کهکشان شکار شده توسط هابل کاملاً از یکدیگر مجزا هستند، ولی به طور کل، کهکشان‌ها در فضا امکان برخورد با یکدیگر را دارند و این اتفاق به صورت متناوب رخ می‌دهد.

طی فرآیند برخورد و ادغام دو کهکشان با یکدیگر، سیاه‌چاله‌های آن‌ها نیز با یکدیگر ترکیب می‌شوند و تشکیل سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم را می‌دهند. این نوع سیاه‌چاله‌ها در برخی موارد می‌توانند میلیاردها برابر خورشید جرم داشته باشند.

فضا وسعت بسیار زیادی دارد و اجرام زیادی در آن وجود دارند. دانشمندان برای تفسیر اجرام مختلف در فضا باید دقت لازم را به خرج دهند، زیرا ممکن است دو جرم در یک مکان دیده شوند ولی در واقعیت فاصله‌ی بسیار زیادی از یکدیگر داشته باشند.

فاصله یکی از بهترین ابزارها برای تفسیر جهان اطراف است. اگر فاصله یک جرم آسمانی از زمین مشخص نباشد، نمی‌توان در مورد اندازه، جرم و درخشندگی آن نظر دقیق داد. با این حال اندازه‌گیری فاصله‌ها در فضا نیز به این سادگی نیست. به‌دست آوردن فاصله‌ی اجرام در فضا تنها در صورتی ممکن است که نور از آن جرم به زمین برسد و بتوان این نور را اندازه‌گیری کرد. به‌عنوان مثال، ابرنواخترهای نوع Ia که درخشندگی ذاتی دارند، به‌عنوان ابزاری مفید برای اندازه‌گیری فواصل در نظر گرفته می‌شوند.

برای به‌دست آوردن فاصله‌ی اجرامی که نزدیک به ما هستند، می‌توان از روش انطباق استفاده کرد. در این روش، نحوه‌ی حرکت اجرام در آسمان نسبت به یکدیگر مورد آنالیز قرار می‌گیرد. با این حال اگر از فاصله‌ی مشخصی دورتر شویم، مشاهده‌ی اجرام منزوی سخت و سخت‌تر می‌شود. بنابراین دانشمندان برای به‌دست آوردن فاصله‌ی این اجرام از روش‌های دیگری مانند «انبساط کیهانی» استفاده می‌کنند.

حتی در فواصل نزدیک به کهکشان راه‌شیری نیز اندازه‌گیری فواصل سخت است. اخیراً دانشمندان دریافته‌اند که در مورد منبع تشعشعات گاما کشف شده طی ماه‌های گذشته اشتباه کرده‌اند و منبع در فاصله‌ای دورتر از تصور آن‌ها قرار دارد.

در تصویر تهیه شده توسط هابل، از دو کهکشان دارای همپوشانی ظاهری، نور کهکشان دوردست اجازه می‌دهد گازها و گرد و غبار موجود در کهکشان جلوتر بهتر مشاهده شود و دانشمندان بتوانند کهکشان جلوتر را بهتر مورد بررسی قرار دهند.