نقش مغناطیس در شکل‌گیری زمین و ماه

مجله علمی ایلیاد - در زمینه‌ی اینکه زمین و ماه حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش چگونه شکل گرفته‌اند، چندین تئوری وجود دارد. در اکثر این تئوری‌ها، وقوع یک برخورد سهمگین بین اجرام آسمانی در نظر گرفته شده است. طبق این تئوری‌ها، زمین در زمان شکل‌گیری، از طرف یک جرم آسمانی عظیم ضربه‌ای دریافت کرده و انرژی این برخورد آن‌قدر زیاد بوده که هر دو جرم آسمانی تبخیر شده‌اند.

محققین دانشگاه لیدز و شیکاگو طی یک پروژه‌ی جدید، دینامیک سیالات رسانای موجود در زمین نخستین و جرم برخوردکننده به آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده‌اند. آن‌ها نتیجه گرفته‌اند که زمین به احتمال زیاد قبل از برخورد با جسم خارجی نیز دارای میدان مغناطیسی بوده است. البته این احتمال نیز وجود دارد که حالت مغناطیسی زمین پس از برخورد با جرم خارجی به‌وجود آمده باشد. با در نظر گرفتن این ایده‌ها، محققین در واقع تئوری‌های مربوط به شکل‌گیری زمین و ماه را محدود کرده‌اند و به این ترتیب حوزه‌ی تحقیق برای تحقیقات آینده کمتر شده و احتمال موفقیت نتایج تحقیقات بیشتر شده است. گزارش این بررسی‌ها طی مقاله‌ای در Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است.

میدان مغناطیسی زمین به‌وسیله سیالات رسانای در حال دوران موجود در هسته‌ی خارجی این سیاره حفظ می‌شود. این وضعیت «ژئودینامو» نامیده می‌شود. یکی از خصوصیات عجیب ژئودینامو این است که می‌تواند میدان مغناطیسی قوی خود را حفظ کند، ولی نمی‌تواند میدان مغناطیسی ضعیف شده را قوی کند.

 

بنابراین می‌توان گفت که اگر روزی میدان مغناطیسی زمین ضعیف شود و یا از بین برود، ژئودیناموی زمین نمی‌تواند میدان مغناطیسی را به وضعیت قبلی بازگرداند. با در نظر گرفتن این خصوصیت می‌توان در مورد تاریخچه‌ی میدان مغناطیسی زمین اطلاعات خوبی کسب کرد.

پرسش اینجاست که میدان مغناطیسی زمین از روز اول چگونه شکل گرفته است؟ شاید بتوان گفت که قبل از برخورد جرم خارجی با زمین، میدان مغناطیسی به شکل کنونی وجود داشته است. از طرف دیگر این احتمال نیز وجود دارد که شکل‌گیری میدان مغناطیسی یکی از عواقب میان مدت برخورد جرم خارجی با آن بوده است. در هر صورت، شاید بتوان با در نظر گرفتن این موضوع، تحقیقات بهتری در زمینه شکل‌گیری ماه و زمین انجام داد.