آیا منظومه‌ی شمسی در کیهان بی‌همتاست؟
آیا منظومه‌ی شمسی در کیهان بی‌همتاست؟
مجله علمی ایلیاد - از سال ۱۹۹۲ میلادی که برای اولین بار دو سیاره حول یک ستاره خارج از منظومه‌ی شمسی کشف شدند، تا کنون هزاران دنیای جدید فراخورشیدی دیگر در کهکشان راه‌شیری کشف شده است. ما چیزهای زیادی از سیاره‌های متعدد اطراف ستاره‌های جدید یاد گرفته‌ایم؛ با این حال تا کنون نتوانسته‌اند سیستم دیگری مشابه منظومه‌ی شمسی را کشف کنیم. عدم کشف منظومه مشابه منظومه‌ی شمسی، دانشمندان را به این سمت سوق داده است که ادعا کنند منظومه‌ی شمسی در کیهان منحصربه‌فرد است.
منحصربه‌فرد بودن منظومه‌ی شمسی این واقعیت را درون خود دارد که شرایط ایجاد حیات تنها بر روی زمین وجود دارد و شاید بتوان گفت که امکان وجود شرایط برای شکل‌گیری حیات در مکان‌های خارج از زمین وجود ندارد.
بسیاری از سیاره‌هایی که تا کنون کشف شده‌اند، سیاره‌های عظیم‌الجثه‌ی گازی و یا دنیاهای یخی بزرگ و کوچک بوده‌اند. بسیاری از سیاره‌های کشف شده با فاصله نزدیکی نسبت به ستاره‌ی میزبان خود در حال دوران بوده‌اند و دما در آن‌ها بیشتر از چیزی است که بتوان آن‌ها را درون ناحیه‌ی قابل سکونت دانست.
ممکن است در جستجوهای آینده سیاراتی که شرایط مشابه زمین هستند نیز کشف شوند، ولی واقعیت این است که علم جستجوی سیارات فراخورشیدی دارای محدودیت تکنولوژی‌های انسانی است. با این حال، شاید چیزی که در نواحی دوردست کهکشان راه‌شیری قرار دارد، متفاوت از چیزی باشد که تا کنون از آن درک کرده‌ایم.
چه نوع سیاراتی تا کنون کشف شده‌اند؟
بیشترین سیاراتی که تا کنون کشف شده‌اند، سیاراتی هستند که مشابه آن‌ها در منظومه‌ی شمسی وجود ندارد. سیارات گازی کوچکی که از نپتون کوچک‌تر و از زمین بزرگ‌تر هستند و در طول حدود ۲۰ روز یک بار حول ستاره‌ی میزبان خود دوران می‌کنند، بیشترین فراوانی را در بین سیارات فراخورشیدی کشف شده توسط بشر دارند. بیشتر این سیارات به تنهایی با ستاره‌ی میزبان خود در حال زندگی هستند و تنها ۱۰ درصد از آن‌ها در سیستمی شامل چند سیاره و ستاره‌ی میزبان در حال زندگی هستند.
همزمان که تکنولوژی بشر پیشرفت می‌کند، توانایی ستاره‌شناسان در کشف دنیاهای کوچک و کوچک‌تر نیز افزایش پیدا می‌کند. بنابراین شاید هم اکنون هزاران سیاره در نزدیکی ما وجود دارند که منتظر کشف شدن هستند. در ستاره‌شناسی همیشه می‌گویند که تعداد اجرام کوچک‌تر بیشتر از اجرام بزرگ‌تر است. به‌عنوان مثال ستاره‌های کوتوله‌ی قرمز که نصف خورشید جرم دارند، مرسوم‌ترین ستاره‌های موجود در کهکشان راه‌شیری هستند. این ستاره‌ها بسیار کوچک و کم‌نور هستند و امکان تشخیص آن‌ها با چشم غیرمسلح وجود ندارد؛ ولی با این حال ۷۵ درصد ستاره‌های موجود در کهکشان راه‌شیری را شامل می‌شوند.
اگر به ۲۰ سال پیش برگردیم، بیشترین ستاره‌هایی که تصور می‌شد کهکشان راه‌شیری را پُر کرده باشند، «مینی‌نپتون‌ها» بودند. اکنون اثبات شده که این تصور نادرست بوده است. بنابراین شاید در سال‌های بعد به این نتیجه برسیم که سیستم‌هایی مانند منظومه‌ی شمسی نیز نادر نیستند.