دنیاهای آبی چگونه سیاراتی هستند؟

مجله علمی ایلیاد - ستاره‌شناسان اخیراً دو سیاره‌ی فراخورشیدی را حول یک کوتوله‌ی قرمز شناسایی کرده‌اند که مملو از آب هستند. از آنجا که بخش بزرگی از این سیاره‌ها از آب تشکیل شده است، «دنیاهای آبی» نامیده می‌شوند. این دو سیاره در فاصله‌ی ۲۱۸ سال نوری از زمین در صورت فلکی شلیاق قرار دارند. جزئیات این منظومه‌ی جدید که «Kepler-138» نامگذاری شده است، در مجله‌ی Nature Astronomy آورده شده است.

سیاره‌های «Kepler-138c» و «Kepler-138d» دو سیاره‌ای هستند که به کمک داده‌های تلسکوپ هابل و تلسکوپ اسپیتزر در منظومه‌ی Kepler-138 رصد شده‌اند. محققین نشان داده‌اند که دو سیاره‌ی کشف‌شده یک‌ونیم برابر زمین هستند و به احتمال زیاد مملو از آب هستند. البته کشف این دو سیاره قبلاً توسط تلسکوپ فضایی کپلر انجام شده بود و اکنون جزئیات بیشتری از آن‌ها به‌دست آمده است.

کشف آب بر روی این سیاره‌ها به‌صورت مستقیم صورت نگرفته است، بلکه با مقایسه‌ی اندازه و جرم این سیاره‌ها با مدل‌های موجود، دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که بخش عظیمی (حدود نصف) از این سیاره‌ها را ماده‌ای سبک‌تر از سنگ و سنگین‌تر از هیدروژن و هلیوم تشکیل داده است. آب یکی از مهم‌ترین کاندیداهایی است که می‌تواند با مشخصات به‌دست آمده همخوانی داشته باشد.

در گذشته این تصور وجود داشته است که سیاره‌های بزرگ‌تر از زمین در واقع گلوله‌های مملو از سنگ و فلز هستند، ولی با کشف مشخصات این دو سیاره جدید این تصور با چالش مواجه شده است. در واقع این اولین باری است که دنیاهای آبی با اطمینان بالایی کشف می‌شوند. در گذشته ستاره‌شناسان وجود این دنیاها را پیش‌بینی کرده بودند، ولی همه چیز به‌صورت تئوری بود و این دنیاها کشف نشده بودند.

دو سیاره‌ی جدید، سه برابر زمین حجم دارند و جرم آن‌ها نیز دو برابر زمین است؛ ولی چگالی آن‌ها بسیار کمتر از زمین است. این یافته حیرت‌انگیز است، زیرا اکثر سیاره‌هایی که بزرگ‌تر از زمین بوده‌اند و جزئیات مشخصات آن‌ها تا کنون مورد مطالعه قرار گرفته است، سیارات سنگی مشابه زمین بوده‌اند. مشابه‌ترین اجرام به این دو سیاره در منظومه‌ی شمسی، قمرهایی هستند که در مدارات بیرونی منظومه‌ی شمسی قرار دارند و به‌صورت گلوله‌های یخی اطراف سیاره‌های سنگی در حال دوران هستند.

به اعتقاد دانشمندان، ممکن است این دنیاهای آبی مانند زمین بر روی سطح خود اقیانوس نداشته باشند؛ زیرا دمای سطح آن‌ها تقریباً بالاتر از دمای جوش آب است. دانشمندان انتظار دارند اتمسفر این سیارات ضخیم و مملو از بخار آب باشد و زیر اتمسفر آن‌ها آب مایع با فشار بالا وجود داشته باشد.