کشف سه زیرنسل از گونهی پلنگ برفی

مجله علمی ایلیاد - پلنگ برفی نزدیکترین خویشاوند ببر است که دو میلیون سال پیش منشعب شدهاند. این گونه در ناحیهای به وسعت ۱.۶ میلیون کیلومتر مربع در ۱۲ کشور آسیایی زندگی میکردهاند. این حیوان تمایل به زندگی در ارتفاعات دارد و در کوههای با ارتفاع ۴.۵ تا ۱.۵ کیلومتر و با نشانههایی تایید شده تا ارتفاع ۶ کیلومتری در هیمالیا زندگی میکند. مشخصهی این نواحی سطح اکسیژن پایین، درجه حرارت بسیار بالا یا بسیار کم، خشکی، حاصلخیزی پایین و شرایط آب و هوایی خشن است با این وجود زیستگاه گونههای حیوانی بسیاری است.
پلنگ برفی بزرگترین گوشتخوار ساکن بسیاری از نواحی است و با تهدیداتی چون پایین بودن تعداد شکار، کشته شدن توسط کشاورزان و چوپانان بهدلیل حمله به دامها، تجارت غیرقانونی، تغییرات آب و هوایی و توسعهی جادهها ریلها و معادن و همچنین امکانات برق آبی روبهرو است. در حال حاضر اتحادیهی بینالمللی حفاظت از طبیعت پلنگ برفی را بهعنوان گونهی مونوتایپ در نظر گرفته است. اما شواهد DNA جدید نشان میدهد که حداقل سه زیرگونه از این حیوان وجود دارد.
«جان جانکا»، نویسندهی ارشد این مقاله و دستیار پروفسور در دانشگاه Duquesne در پتسبورگ میگوید: «ما اولین ارزیابیهای ژنتیکی گستردهی پلنگ برفی را بر اساس روش غیرتهاجمی scat survey انجام دادهایم. ما نمونههای اسکت را از ۲۱ ناحیه در ۷ منطقهی جغرافیایی انتخاب کردیم. ۷۰ حیوان شرکتکننده از لحاظ ژنوتیپ در ۳۳ جایگاه ریزماهواره دستهبندی شدند.» تحلیلهای گروه تحقیقاتی سه گروه عمده که متناسب با توزیع جغرافیایی محلهای مورد نمونهبرداری بود را آشکار کرد.
نویسندگان این تحقیق میگویند: «پلنگهای برفی از فلات تبت و بخش اصلی همیالیا باهم در گروه مرکزی، پلنگهای برفی غرب هیمالیا، قراقروم، علائی و تیان شان در گروه مرکزی و پلنگهای آلتایی و جنوب گبی در گروه شمالی دستهبندی شدند. بهعلاوه ما سه زیرگونه را نیز بر اساس تفاوت ژنتیکی، سطح پایین ناخالصی، انتساب جمعیت بدون ابهام و جدایی جغرافیایی مشخص کردیم که شامل پلنگ «آنشیا ایربیس»، پلنگ «آنشیا آنشیا» و پلنگ «آنشیا آنسیوآیدز» است.» الگوی تغییر میان پلنگهای برفی نشاندهندهی «اثر مانع» به دلیل حوزهی بیابان در ناحیهای است که باعث ایزوله شدن زیرگونهی شمالی توسط بیابان گبی شده است. همچنین گونهی غربی و مرکزی توسط رشتهکوه هیمالیا از هم جدا شدهاند.
دکتر جانکا میگوید: «این مطالعه به دلیل فراهم کردن اولین نشانهها از چگونگی ساختار و ارتباطات جمعیت پلنگ برفی حائز اهمیت است. بهطور خلاصه بر اساس این مطالعات متوجه شدهایم که جمعیتهایی که با جمعیتهای دیگر در ارتباط هستند پایدارتر بوده و شانس تداوم بالاتری دارند. مشخص کردن زیرگونهها دو فایدهی اصلی دارد؛ اولین فایده فهم بهتر تکامل و اکولوژی گونهها و فایدهی دوم این است که اقدامات حفاظتی انعطافپذیرتر خواهد بود ونقشهها متناسب با چالشهای منطقهی خاص آنها طراحی خواهند شد.» وی ادامه داد: «مطالعات ما نشاندهندهی نیاز طرحهای فرامرزی برای این گونه و سایر گونههای وحشی در آسیا است.»
نوشته: ناتالی اندرسون
ترجمه: مجله علمی ایلیاد