خاصیت آنتی‌بیوتیک عصاره‌ی شیره‌ی درخت افرا
مجله علمی ایلیاد - جمعیت بومی در کانادا به‌مدت طولانی از شربت عصاره‌ی درخت افرا، برای مبارزه با عفونت‌ها استفاده کرده‌اند. دکتر «ناتالی تافنکی»، سرپرست این تحقیق و از محققان بخش مهندسی شیمی در دانشگاه مک‌گیل، می‌گوید: «من همیشه علاقه‌مند به دلایل علمی برای استفاده از داروهای محلی و سنتی بوده‌ام.»
ایده این پروژه هنگامی که دکتر تافنکی در حال مطالعه بر روی اثر ضدمیکروبی عصاره‌ی نوعی میوه از خانواده‌ی توت‌ها و خواص ضدسرطان از عصاره‌ی شربت افرا بود، در ذهن او شکل گرفت. او گفت: «عصاره‌ی درخت افرا، به من این ایده را داد که به بررسی خاصیت ضدمیکروبی آن بپردازم.» دکتر تافنکی و همکارانش ترکیبات قند و آب موجود در شربت افرا که باعث رنگ طلایی آن می‌شد را از ترکیبات فنلی آن جدا کردند. در آزمایشی اولیه، آن‌ها چند باکتری بیماری‌زا را در معرض این عصاره قرار دادند، اما تاثیر چندانی از آن ندیدند.
آن‌ها به‌جای تسلیم شدن در مورد خاصیت ضدمیکروبی عصاره‌ی شربت افرا، تصمیم گرفتند برای بررسی اینکه آیا این عصاره قدرت ضدمیکروبی آنتی بیوتیک‌ها‌یی همچون سیپروفلوکساسین و کاربنیسیلین را بالا می‌برد یا نه بپردازند. هنگامی که این گروه مخلوطی از عصاره‌ی فنلی شربت افرا را با هر کدام از این آنتیبیوتیکها آزمایش کردند، در واقع اثری هم‌افزایی در آن‌ها پیدا شد که اثر ضدمیکروبی این آنتیبیوتیکها را به بیش از ۹۰ درصد رساند. این روش روی انواع باکتری آزمایش شده است.
نویسندگان توضیح دادند: «آزمون‌های ما نشان داد که عصاره‌ی غنی از فنولیک استخراج شده از شربت افرا باعث تقویت عملکرد آنتی‌بیوتیک‌های سیپروفلوکساسین و کاربنیسیلین، در کُشتن میکروب‌های بالینی از باکتری اشرشیاکلی، پروتئوس میرابیلیس و سودوموناس آئروژینوزا، شده است.» دانشمندان بعدی سازوکار این عصاره را در مگس سرکه و لارو پروانه، آزمایش کرده‌اند.
آن‌ها مگس سرکه را در معرض باکتری‌های بیماری‌زا قرار دادند و آنتی‌بیوتیک در گروه همراه با عصاره‌ی فنولیک و در گروهی بدون عصاره فنولیک داده شد و مشخص شد گروهی که آنتی‌بیوتیک را همراه با عصاره‌ی فنولیک مصرف کرده بودند، بیشترعمر کردند. محققان نتیجه‌ای مشابه را در لارو پروانه، مشاهده کردند. محققان به این نتیجه رسیدند که این عصاره، باعث عملکرد بهتر و موثرتر آنتیبیوتیکها می‌شود. این عصاره باعث افزایش نفوذپذیری باکتری‌ها می‌شود و به دسترسی آنتی‌بیوتیک به داخل سلول‌های باکتریایی کمک می‌کند.
آزمایش دیگری نشان داد که این عصاره، ممکن است توسط مکانیسم دومی نیز کار کند، به این صورت که پمپ‌های باکتریایی که به‌طور معمول باعث حذف آنتیبیوتیکها از این سلول‌ها می‌شدند، غیرفعال می‌شوند و باعث عملکرد بیشتر آنتیبیوتیکها می‌شوند. در حال حاضر، این گروه در حال آزمایش عصاره‌ی شربت افرا روی موش‌ها هستند.
دکتر تافنکی گفت: «این عصاره، قبلاً نیز برای درمان بیماران استفاده می‌شد و به‌تدریج با پروتکل‌های جدید پزشکی کامل شد. من امیدوارم که شرکت داروسازی‌ای بتواند از این عصاره به درستی و بدون ایجاد آلژی در بیماران در داروها استفاده کند. حتماً مواد دیگری نیز در طبیعت وجود دارد که باعث تقویت عملکرد آنتیبیوتیکها می‌شود و این تنها مورد از آن‌ها است.»
دکتر تافنکی و همکارانش نتایج خود را در نمایشگاه انجمن شیمی آمریکا در سانفرانسیسکو ارائه کردند.
نوشته: SciNews
ترجمه: مجله علمی ایلیاد